Άρθρο του Διονύση Γουσέτη *

Τον θυμάμαι στα αμφιθέατρα του ΚΚΕ εσωτερικού να κραυγάζει λαύρος υπερθεματίζοντας σε επαναστατικότητα και κριτικάροντας την ατολμία της ηγεσίας. Κάποιος δίπλα μου έλεγε ότι ήταν στον αντιδικτατορικό Ρήγα και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, αν και η βιογραφία που ο ίδιος δημοσιεύει γράφει αορίστως ότι «ήταν οργανωμένος στον αντιδικτατορικό αγώνα». Τον θυμάμαι ως συντάκτη του επαναστατικού περιοδικού «Αντί». Μου δημιούργησε απορία όταν τον είδα ως αυλή του νεαρού τότε Κώστα Λαλιώτη στο υφυπουργείο Νέας Γενιάς. Ωστόσο, δεν με ψύλλιασε το γεγονός: το πολλά υποσχόμενο υφυπουργείο ήταν ανάμεσα στις επαναστατικές καινοτομίες του ΠΑΣΟΚ.

Έμεινα όμως εμβρόντητος όταν διάβασα άρθρο του εν λόγω επαναστάτη στο ΒΗΜΑ (28/5/1991) με τίτλο «οι πονηροί Βαλκάνιοι». Κατακεραύνωνε με αυτό, τους αντιρρησίες συνείδησης. Τους αποκαλούσε τεμπέληδες, πονηρούς, λουφαδόρους. Ούτε του πέρναγε από το μυαλό ότι μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι με πρόβλημα συνείδησης να διαπράξουν φόνο. Για να συμβιβάσω τα αντιφατικά μου αισθήματα, σκέφτηκα ότι δεν έκρινε εξ ιδίων. Ότι παραπλανάται στο συγκεκριμένο θέμα. Όχι όμως. Ο Πέτρος Ευθυμίου απέδειξε το 1996 ότι μάχεται υπέρ βωμών και εστιών: στη φαρσοκωμωδία των Ιμίων, έβλεπε συγκινημένος «αξιωματικούς που έκλαιγαν σαν τα μωρά παιδιά».

Και να που ο Πέτρος Ευθυμίου, ως υπουργός τώρα της παιδείας, ήταν από τους πρώτους που πλασάρισε για αρχιεπίσκοπο τον «μεταρρυθμιστή» και «δυναμικό» Χριστόδουλο, ισχυριζόμενος για τον Σεραφείμ κυνικά ότι «το ισόβιον ενίοτε υπάρχει για να ανατρέπεται»(!). Και όταν προέκυψε το θέμα των ταυτοτήτων, καθησύχαζε τον Χριστόδουλο επικαλούμενος την «ιστορική αλληλεγγύη ελληνισμού και ορθοδοξίας», εωσότου αυτό το «εκκλησιαστικό Νταβός» κατέρρευσε. Συγχρόνως έφτιαχνε νομοσχέδια για πανεπιστημιακές(!) ιερατικές σχολές.

Τον ξαναβρίσκουμε στη μακρινή Κίνα, απ’ όπου διέταξε να περικόψουν στο εγκεκριμένο βιβλίο ιστορίας της Γ΄ Λυκείου μια φράση. Το βιβλίο ήταν προϊόν 12μελούς συγγραφικής ομάδας από πανεπιστημιακούς, διδάκτορες και καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η έγκριση δόθηκε από εξωτερική επιτροπή κρίσης.

Η φράση που περικόπηκε ήταν η ακόλουθη: «Την εποχή που ο Τρίτος Κόσμος συγκλονιζόταν από ριζοσπαστικά αντιαποικιακά κινήματα, που έδιναν προτεραιότητα όχι μόνο στην εθνική απελευθέρωση, αλλά και στην κοινωνική πρόοδο, στην Κύπρο η ΕΟΚΑ του Στρατηγού Γρίβα πρόβαλλε έναν κοινωνικά υπερσυντηρητικό εθνικισμό». Ήταν επιεικής φράση. Δεν ανέφερε τα εγκλήματα του Γρίβα, που ακόμη και ο Ανδρέας Παπανδρέου ανέφερε στη Βουλή. Αλλά προκάλεσε διαμαρτυρίες του Κύπριου υπουργού παιδείας και του κ. …Λυκουρέζου. Η Γενική Συνέλευση του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου γνωμάτευσε ότι η επίμαχη φράση «ανταποκρίνεται στις πιο έγκυρες μελέτες και σύγχρονες επιστημονικές αναλύσεις της συγκεκριμένης περιόδου». Όμως, ο κ. Ευθυμίου είχε ήδη σπεύσει να ικανοποιήσει τους δυο εθνικιστές, στραβώνοντας έτσι τους μαθητές. Συγχρόνως δήλωνε υπερήφανος διότι «είμαστε στην εκπαίδευση, σε σημαντικά θέματα, αρκετά πιο πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο»(!). Αργότερα, το 2007, δήλωνε ότι «το θέμα των βιβλίων είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να το μελετάμε με ψυχραιμία». Τότε όμως ήταν αντιπολίτευση και ως γνωστόν, όταν βαφτίζεσαι στην κολυμβήθρα της αντιπολίτευσης, βλέπεις τον κόσμο ανάποδα. Όταν κάποιος τον χτύπησε φέτος με λοστό, έσπευσε να καταγγείλει το… παρακράτος. Μορφή και αυτή αντιπολίτευσης!

Παρά ταύτα, το 2006 ο Πέτρος Ευθυμίου διορίζεται γραμματέας επικοινωνίας και εκπρόσωπος τύπου του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή ομόλογος του κυβερνητικού εκπροσώπου Θόδωρου Ρουσόπουλου. Είχε ήδη δώσει εξετάσεις και είχε αναδειχτεί αντάξιός του. Τουλάχιστον στην αντιμετώπιση της μονής Βατοπεδίου. Από ρεπορτάζ της Ελευθεροτυπίας μαθαίνουμε ότι στις 22/10/2004, το μοναστήρι οργάνωνε συνέδριο(!) στην αίθουσα του Πολεμικού Μουσείου. Παρόντες ο υπουργός Επικρατείας Θεόδωρος Ρουσόπουλος, ο τότε πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (είχε ήδη γνωμοδοτήσει σχετικώς), ο τότε υφυπουργός Παιδείας Γ. Καλός, ο Πέτρος Ευθυμίου ως εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ και άλλοι από την ηγεσία της χώρας. Το σκάνδαλο υπήρχε, αλλά ακόμα λίγοι -κυρίως ορισμένοι παρόντες- το γνώριζαν. Ο κ. Ρουσόπουλος μετέφερε τα συγχαρητήρια του πρωθυπουργού και μίλησε για τη λάμψη που εκπέμπει το Άγιον Όρος. Ο Π. Ευθυμίου τόνισε: «νιώθω και μέρισμα προσωπικής περηφάνιας που αυτά τα δέκα χρόνια εφαρμόσαμε το σωστικό πρόγραμμα ώστε οι αγιορείτες να είναι απερίσπαστοι στο πνευματικό τους έργο».

Τα παραπάνω δεν γράφτηκαν από προσωπική εμπάθεια. Γράφτηκαν για να δείξουν το εύρος της διείσδυσης της εθνικιστικής ελληνορθοδοξίας ακόμα και σε άτομα που η νιότη τους έδειχνε πως θα γινόνταν άλλοι. Γράφτηκαν διότι κανένα συμπέρασμα δε βγαίνει με τη δαιμονοποίηση ενός προσώπου ή μιας παράταξης, όπου οι άλλοι θα εμφανίζονται ως δικαιωμένοι και ως τιμητές. Γράφτηκαν επειδή μιλούν για κάποιον που βγήκε από τα σπλάχνα της κοινωνίας μας. Που της μοιάζει.

—

* αναδημοσιεύεται με άδεια του συγγραφέα.