Άρθρο του Διονύση Γουσέτη *

Στις 4 του περασμένου Σεπτέμβρη, έλαβα το παρακάτω γράμμα από την Κωνσταντινούπολη. Ήταν από την παλιά μου Τουρκάλα φίλη Στέλλα Οβάντια.

Επέστρεψα από την παραλιακή πόλη Ντάτσα (Datca), στα νοτιοδυτικά της Τουρκίας, όπου βρίσκεται και η αρχαία Κνίδος και απ’ όπου μπορείς να δεις είτε τη Ρόδο, είτε τη Σύμη, ανάλογα με το μέρος που θα κάτσεις. Στις 31 του Αυγούστου νιώσαμε το σεισμό της Νάξου, τον οποίο πιθανόν δεν ένιωσες εσύ στην Αθήνα. Εδώ στη Ντάτσα γνώρισα δυο νέους που είναι κολυμβητές. Τα τελευταία πέντε χρόνια κολυμπούν μαζί με άλλους κάθε πρώτη του Σεπτέμβρη, που καθιέρωσαν ως ‘Ημέρα της Ειρήνης’, προς την απέναντι Σύμη, που απέχει 10 χιλιόμετρα. Την ίδια στιγμή, ξεκινούν από τη Σύμη Έλληνες κολυμβητές. Ανταμώνουν στα μισά του δρόμου, αγκαλιάζονται, σμίγουν τις σημαίες των δυο χωρών μας και μετά επιστρέφουν ο καθένας στον τόπο του. Πρέπει να σου πω ότι πρόκειται για οκτάωρη κολύμβηση και ότι είναι μια γιορτή και για τα δυο μέρη. Τη γιορτή οργανώνουν αντίστοιχα οι αρχές των δυο πόλεων.

Μη νομίσεις ότι η Ντάτσα και η Σύμη πρωτοτυπούν. Δέκα χρόνια τώρα γίνεται το ίδιο μεταξύ της πόλης Kas (Κας), μια μικρή τουρκική πόλη κοντά στην Ανάλυα, και το απέναντι ελληνικό νησί Meis (Καστελόριζο). Η πρώτη του Σεπτέμβρη πέφτει εδώ μέσα στις ημέρες του τοπικού Φεστιβάλ Τέχνης και Πολιτισμού. Αυτό το πανηγύρι το συνδυάζουν οι Τούρκοι κολυμβητές με την κολύμβησή τους προς την Ελλάδα. Βουτούν από ένα κέντρο υποβρύχιας κολύμβησης και ανταμώνουν με τους Έλληνες κάπου στη μέση, εκεί που βρίσκεται ναυαγισμένο εδώ και 3.300 χρόνια ένα εμπορικό πλοίο, σε βάθος 70 μέτρων. Σ’ αυτό το ναυάγιο φυτεύουν τις σημαίες των δυο χωρών που κουβαλούν μαζί τους.

Εφέτος, οι κολυμβητές της Ντάτσα έμειναν μοναχοί, χωρίς τους Έλληνες συναδέλφους τους. Ο Δήμαρχος Σύμης ακύρωσε τη γιορτή, λόγω του πανελλήνιου πένθους για τις καλοκαιρινές πυρκαγιές. Ωστόσο, οι κολυμβητές της Ντάτσα επέμεναν να κολυμπήσουν και για λογαριασμό των γειτόνων τους, ως χειρονομία συμμετοχής στο πένθος τους, αλλά και για να μη διακόψουν τη συνέχεια της παράδοσης της 1ης του Σεπτέμβρη για την ειρήνη. Έτσι λοιπόν, το απόγευμα εκείνης της μέρας, μαζεύτηκαν 11 κολυμβητές στη σχολή θερινών σπορ της Ντάτσα και κολύμπησαν πέντε χιλιόμετρα για συμπαράσταση στο πένθος των Ελλήνων γειτόνων. Πριν δώσει το σύνθημα για την εκκίνηση, ο Δήμαρχος της Ντάτσα, Έρολ Καρακουλουκσού, μας εξήγησε ότι φέτος η κολύμβηση δεν θα συνοδευόταν από γιορτή. Την είχε ο ίδιος ακυρώσει. Μετά, ανέβηκε στο βήμα ο πρόεδρος του συλλόγου αρχιτεκτόνων της Ντάτσα, Νεσατί Σαγκρί. Τον άκουσα να ανακοινώνει την έναρξη εράνου από το σύλλογο. Το ποσό που θα μαζευτεί θα σταλεί στα θύματα των πυρκαγιών και στο κονδύλι για την αναδάσωση. Δεν έκρυψε, βέβαια, αυτός και οι άλλοι, την απογοήτευσή τους απέναντι στις ελληνικές αρχές, οι οποίες αρνήθηκαν τη βοήθεια που τους πρότεινε η τουρκική ερυθρά ημισέληνος και η τουρκική πυροσβεστική υπηρεσία.

Γράψε μου αν είναι εφικτό να στείλουμε δενδρύλλια για την αναδάσωση. Υπάρχει στη Ντάτσα πολύ προθυμία να οργανωθεί η συλλογή και αποστολή τους. Αν συμφωνείς, μπορούμε να οργανώσουμε κοινές διακοπές στη Ντάτσα του χρόνου το καλοκαίρι. Αν θέλει και κανένας φίλος, γράψε μου να κλείσω δωμάτια. Είναι ωραίο μέρος και έχω αρκετούς φίλους.

Σκόπευα από το Σεπτέμβρη να δημοσιεύσω τούτο το γράμμα. Δεν το έκανα μέχρι σήμερα, που με καθυστέρηση έλαβα και την τοπική εφημερίδα της εποχής, μαζί με την εικονιζόμενη φωτογραφία της συνάντησης Ελλήνων και Τούρκων κολυμβητών. Λένε ότι μια φωτογραφία αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Τούτη δω όμως νομίζω ότι αξίζει περισσότερα. Αξίζει τα όνειρά μου και -είμαι σίγουρος- τα όνειρα πολλών άλλων: να ξημερώσει μια μέρα που οι νευροπαθείς ψευδοπατριώτες (όρος του Βλάσση Γαβριηλίδη, για τον οποίο καταδικάστηκε ο Μανώλης Βασιλάκης) θα πάψουν να ταΐζουν με οβίδες τα κανόνια και με μίζες τις τσέπες των αφανών προμηθευτών και των εμφανών πολιτικών. Μια μέρα που το μίσος και η ανασφάλεια θα πάψουν να προκαλούν τραυματισμούς, με πρόσχημα τα «Ίμια». Μια μέρα που θα πάψουν οι δεξιές και αριστερές αφ’ υψηλού κριτικές να ακυρώνουν κάθε προσπάθεια διαπαιδαγώγησης των παιδιών μας στην αλληλοκατανόηση, όπως εκείνη του βιβλίου της 6ης δημοτικού. Στο «πολεμικό μουσείο», κρατικής ιδιοκτησίας και διεύθυνσης, μπορεί κανείς ακόμα και σήμερα να δει φωτογραφία του βασιλιά Κωνσταντίνου με την αλυτρωτική λεζάντα: «Κωνσταντίνος ΙΒ΄», καθώς και «εθνογραφικούς χάρτες» της «Βορείου Ηπείρου».

—

* αναδημοσιεύεται με άδεια του συγγραφέα.