Περι ραδιοφωνίας και αεροπλοΐας

Πριν λίγα χρόνια ήμουν προσκεκλημένος σ΄ένα τοπικό λύκειο συζητώντας με τελειόφοιτους περι τεχνολογίας και επιστήμης. Μια μαθήτρια με ρώτησε ποιά θεωρώ πως είναι τα σημαντικότερα τεχνολογικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Δίχως δεύτερη σκέψη απάντησα: ραδιοφωνία και αεροπλοΐα.

Χτές έλαβα ένα email από την μαθήτρια που μου έκανε την παραπάνω ερώτηση. Είναι πια μεταπτυχιακή φοιτήτρια σε καλό πολυτεχνείο και ασχολείται με την ιστορία της επιστήμης. Ήθελε να ρωτήσει γιατί διάλεξα τις δυο συγκεκριμένες τεχνολογίες. Είχα ξεχάσει την ερώτηση, αλλά όχι την απάντηση.

Διαισθητικά, πιστεύω πως το ραδιόφωνο και το αεροπλάνο είναι τα κορυφαία επιτεύγματα του πολιτισμού μας. Ίσως επειδή έχω μια ροπή στις τεχνολογίες αυτές. Κι επειδή έχω την τεχνική κατάρτιση που μου επιτρέπει να εκτιμήσω την επιστήμη πίσω από τις τεχνολογίες αυτές. Υπάρχει όμως μια βαθύτερη αιτία; Το σκέφτηκα για λίγο και κατέληξα στο εξής συμπέρασμα.

Σε ατομικό επίπεδο βρίσκω και τις δυο τεχνολογίες γοητευτικές. Μοιάζουν σχεδόν μαγικές, σαν θεϊκές ιδιότητες. Με το πάτημα ενός κουμπιού μπορώ να μιλήσω με οποιονδήποτε σε όλο τον πλανήτη. Και μπορώ να συναντήσω οποιονδήποτε, οπουδήποτε στη Γη έπειτα από λίγες ώρες πτήσης.

Με το ραδιόφωνο ήταν η πρώτη φορά που μπορέσαμε να υπερβούμε χρόνο και χώρο, να δαμάσουμε μια θεμελιώδη δύναμη της φύσης και να την κατευθύνουμε. Από τη στιγμή που δείξαμε την ανωτερότητά μας ως είδος πάνω σε θεμελιώδη δύναμη, ήταν ζήτημα χρόνου να κυριαρχήσουμε και σε άλλες δυνάμεις.

Έτσι μετά την ηλεκτρομαγνητική δύναμη, στραφήκαμε στη βαρύτητα και τη νικήσαμε ξεκινώντας να πετούμε. Και μετά δαμάσαμε την ισχυρή δύναμη, δηλαδή την θεμελιώδη δύναμη που συγκρατεί τους ατομικούς πυρήνες.

Ραδιόφωνο και αεροπλάνο μας έδωσαν εμπιστοσύνη, πως ως είδος έχουμε την διανοητική ικανότητα και περιέργεια να μελετήσουμε, να καταλάβουμε, και να αξιοποιήσουμε τους θεμελιώδεις μηχανισμούς της φύσης, ακόμη και του σύμπαντος. Γι αυτό η επιστήμη αποτελεί το κορυφαίο πνευματικό επίτευγμα της ανθρωπότητας. Και οι επιπτώσεις είναι σημαντικές. Στο βιβλίο του Sapiens, ο Yuval Noah Harari γράφει πως η επιστημονική γνώση είναι ο δρόμος που οδηγεί το είδος μας στη θεότητα. 

Πέρα απο τις φιλοσοφικές διαστάσεις όμως θα ήθελα να περιγράψω γιατί με σαγηνεύουν οι τεχνολογίες αυτές. Έχω στο σπίτι έναν μικρό πομποδέκτη βραχέων, ισχύος 100 βάτ, και με κεραία ένα σύρμα κρεμασμένο ανάμεσα σε δυο δέντρα. Πόσο μεγάλη είναι η ισχύς των 100 βάτ; Όχι και τόσο! Όταν το σήμα μου φτάνει εξασθενημένο στην άλλη μεριά της γης, στην κεραία ενός άλλου ραδιοερασιτέχνη, απομένει τόση ενέργεια όσο κι ένα κουνούπι που πέφτει πάνω στην κεραία. Κι όμως αυτή η απειροστή ενέργεια φτάνει για να συνομιλήσω απευθείας με κάποιον στην Αυστραλία.

Κι ακόμη περισσότερο: ένα μικρό τμήμα των ραδιοφωνικών μου σημάτων έχουν διαπεράσει την ιονόσφαιρα του πλανήτη και ταξιδεύουν τώρα στην απεραντοσύνη του διαστήματος με την ταχύτητα του φωτός. Η πρώτη μου ραδιοερασιτεχνική επαφή ήταν το 1977. Είναι πιθανόν πως σήμερα η φωνή μου έχει ταξιδέψει 40 έτη φωτός. Και δεν αποκλείεται να έχει φτάσει στον αστερισμό του Ηριδανού, σ’ έναν πλανήτη που μπορεί να είναι κατοικήσιμος, τον Gliese 180b. Μέσω της ραδιοφωνίας, η ανθρωπότητα έχει ήδη διανύσει 200 έτη φωτός στο σύμπαν.

Όσον αφορά την αεροπλοΐα, τα μικρά μονοκινητήρια αεροπλάνα που πετώ, μου έχουν μάθει το εξής: μπορούμε να αψηφίσουμε τη βαρύτητα. Αν σήμερα μπορώ να φτάσω στα 10.000 πόδια πετώντας ένα μικρό Piper που έχει την ίδια ηλικία με μένα, και σχεδόν την μισή ιπποδύναμη του αυτοκινήτου μου, πόσο πιο μακριά θα ταξιδέψουμε ως είδος σε λίγα χρόνια; Δεν μιλώ για μεγαλύτερα αεροσκάφη — αυτά υπάρχουν ήδη, για παράδειγμα το 747 και το 380. Μιλώ για τεχνολογία πτήσεων που θα μας πάει πολύ πιο μακριά από το ηλιακό σύστημα, εκεί που κανείς δεν έχει φτάσει ποτέ.

Το αεροπλάνο με γεμίζει ελπίδα πως μια μέρα θα ανακαλύψουμε τρόπους μετακίνησης που δεν θα περιορίζονται από την θεωρία της σχετικότητας. Ίσως να ανακαλύψουμε διαδρόμους στο σύμπαν όπου η ταχύτητα του φωτός να είναι η χαμηλότερη ταχύτητα και όχι η ανώτατη.

Το ραδιόφωνο και το αεροπλάνο με κάνουν να αισθάνομαι πολύ αισιόδοξος για το μέλλον του είδους μας. Φαντάζομαι γι αυτό τα θεωρώ ως τα πιο σημαντικά τεχνολογικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας.

Κι αυτή ήταν η εξήγηση που έστειλα στην μεταπτυχιακή φοιτήτρια που θυμήθηκε την απάντηση που της έδωσα πριν 7 περίπου χρόνια όταν ήταν ακόμη στο λύκειο.

ΥΓ: Στο email που μου έστειλε η μεταπτυχιακη φοιτήτρια πια, έγραφε πως η απάντηση που της έδωσα πριν 7 χρόνια της έμεινε αξέχαστη: «απάντησες αμέσως» μου έγραψε, «δίχως να σκεφτείς ούτε για μια στιγμή· σα να περίμενες μια τέτοια ερώτηση. Κι η απάντησή σου μ έκανε να ψάξω λίγο περισσότερο τη ραδιοφωνία και την αεροναυπηγική στο πανεπιστήμιο».

 

Share

1 thought on “Περι ραδιοφωνίας και αεροπλοΐας

Leave a Reply

Your email address will not be published.