Άρθρο του Διονύση Γουσέτη *
Διαβάζω στις εφημερίδες τις ειδήσεις γύρω από την κηδεία του μακαριστού αρχιεπισκόπου. «Με τιμές αρχηγού κράτους» λέει και μου φαίνεται λογικό. Όταν άψυχα αντικείμενα γίνονται δεκτά με τιμές αρχηγού κράτους, ο οποιοσδήποτε θνητός έχει προτεραιότητα, πόσο μάλλον ο αρχιεπίσκοπος.
Παρατηρώ τα πλήθη που συνωστίστηκαν στο προσκύνημα. Με κρύο και βροχή έκαναν ουρά περί τις 300.000 πιστοί. Για το λόγο αυτόν, η διάρκεια του προσκυνήματος επεκτάθηκε μέχρι της οκτώ το πρωί της επομένης, ημέρας της κηδείας. Τους έβλεπα να περιμένουν καρτερικά, κάτω από τις ομπρέλες τους και απορούσα, συγχρόνως θαύμαζα -ίσως και να ζήλευα- τη δύναμη που τους παρείχε η πίστη, δηλαδή η χωρίς αμφισβήτηση βεβαιότητα για τις ιδέες τους. Όταν οι ιδέες γίνουν κτήμα των μαζών, τότε γίνονται υλική δύναμη, έχει πει ο Μαρξ. Αυτός πάλι, ή μάλλον οι επίγονοί του, έχουν εμπνεύσει άλλες βεβαιότητες, που και για κείνες απορώ και θαυμάζω.
Μα πρόκειται πράγματι για τη δύναμη της πίστης; Θυμάμαι ότι παρόμοιος συνωστισμός υπήρξε στο προσκύνημα στο οποίο είχε εκτεθεί η σορός της μακαριστής Αλίκης Βουγιουκλάκη. Όπως και της μακαριστής Μελίνας και του μακαριστού Ανδρέα Παπανδρέου. Μήπως η δύναμη αυτή δεν προέρχεται από την πίστη, αλλά από την τηλεόραση; Είναι γνωστό πόσο ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος «την πήγαινε» την τηλεόραση, σε αντίθεση με τους προκατόχους του. Όμως, από την άλλη μεριά, οι λαοσυνάξεις για τις ταυτότητες πώς ερμηνεύονται; Οι παλαιότερες μακεδονοφαγικές διαδηλώσεις; Μάλλον υπάρχει μέσα στο λαό μας κάτι που αποπνέει άρωμα Τεχεράνης και προκαλεί συχνές εκπλήξεις στους εταίρους μας.
Διάβασα στους επικήδειους ότι ο εκδημήσας έφερε την εκκλησία κοντά στην κοινωνία. Ίσως αυτό να προκάλεσε την κοσμοσυρροή. Αλλά πάλι, ένας τέτοιος αρχιεπίσκοπος δεν θα μιμούνταν το παράδειγμα του Μάνου Χατζιδάκι, που ζήτησε να μη γίνει καμία δημόσια εκδήλωση στην κηδεία του; Όχι μόνο δεν το μιμήθηκε, αλλά αντίθετα, ζήτησε να έχει τον οικουμενικό πατριάρχη ως προεξάρχοντα της εξόδιας ακολουθίας. Τον πατριάρχη, το όνομα του οποίου προσπάθησε να αφαιρέσει από τη μνημόνευση στις εκκλησίες που ανήκουν στο πατριαρχείο.
Ύστερα είναι η αργία της μέρας της κηδείας. Μόνο για το δημόσιο. Επειδή θρηνούν περισσότερο οι δημόσιοι υπάλληλοι από τους ιδιωτικούς, ή επειδή η κυβέρνηση σκέφτηκε «δεν κάνουν που δεν κάνουν τίποτε, τουλάχιστον ας παρευρεθούν σε καμιά κηδεία», αναρωτιέται ο Πάσχος Μανδραβέλης. Όμως, οι υπάλληλοι των Δήμων Ευδήλου και Ραχών Ικαρίας έβαλαν τις πεποιθήσεις τους πάνω από τη λούφα: δήλωσαν ότι είναι υπάλληλοι του κράτους και όχι της εκκλησίας και γι’ αυτό δεν ακολουθούν την αργία. Ακόμη δεν κατάλαβαν ότι αυτά τα δυο ταυτίζονται;
Τέλος, είναι αυτοί οι επικήδειοι. Ο υποψήφιος αρχιεπίσκοπος Άνθιμος προσφώνησε τον τέως βασιλιά πριν μάλιστα τον πρόεδρο της Βουλής, δίνοντας ένα δείγμα του τι θα ακολουθήσει αν εκλεγεί. Η δε πολιτική ηγεσία της χώρας δεν αντέδρασε στον Άνθιμο, δίνοντας κι εκείνη ένα δείγμα του τι θα ακολουθήσει αν εκλεγεί.
Ο πρόεδρος της Βουλής επαίνεσε την τόλμη του εκλιπόντος «να συγκρουστεί με τον κυνισμό της εποχής και τις αντιλήψεις που απομακρύνουν τον άνθρωπο από τον άνθρωπο». Θυμήθηκα μιαν άλλη σύγκρουση: εκείνη του εκλιπόντος με τον προκάτοχο του κ. Σιούφα, τον Απόστολο Κακλαμάνη. Ο εκλιπών τον είχε χαρακτηρίσει «ανεπιθύμητο πρόσωπο». Τι έπαινο θα εύρισκε άραγε να πει εκείνος;
Όσο για τον κ. Στυλιανίδη, από τον επικήδειό του, μου έμοιασε ότι δεν είναι υπουργός θρησκευμάτων, αλλά ενός μόνο θρησκεύματος: του ελληνορθόδοξου φονταμενταλισμού. Να τι διάβασα: «Με παρρησία και τόλμη τοποθετήθηκε [ο εκλιπών] συχνά για τα εθνικά ζητήματα της χώρας, τονώνοντας την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία του ελληνικού λαού… Ενστερνίστηκε ακράδαντα την ιδέα της άρρηκτης σχέσεως της Εκκλησίας με τα ιστορικά πεπρωμένα του ελληνισμού». Άκουσα και ότι ο κ. Στυλιανίδης έκανε την απρέπεια να επαινέσει την εκκλησιαστική ΜΚΟ «Αλληλεγγύη», που «έκανε γνωστή διεθνώς την εκκλησία της Ελλάδος», τη στιγμή που η Πολιτεία έχει κάνει στην «Αλληλεγγύη» καταλογιστική πράξη για κάτι σάπια κοτόπουλα. Εκτός αν εννοούσε ότι αυτό ακριβώς το περιστατικό ήταν που έκανε γνωστή διεθνώς την εκκλησία μας. Ήταν άραγε τόσο μεγάλη νίκη του λαϊκού κινήματος η αποτυχία εκλογής της Μαριέττας;
Όλα αυτές τις απορίες και τις αντιφάσεις προσπαθώ να τις βάλω σε μια τάξη στο μυαλό μου, αλλά με εμποδίζουν λέξεις θολές, αλλόκοτες, που με τριγυρίζουν σκόρπια σα σφήκες: ιδεώδη της φυλής, Γιοσάκης, Εώμεν τους νόμους καθεύδειν, Κολοσούσας, φωταδιστές, «διάβαζα», αλησμόνητες πατρίδες, Βαβύλης, το «θαύμα» του μακαριστού Βησσαρίωνα. Μήπως μπήκε μέσα μου ο εξαποδώ;
—
* αναδημοσιεύεται με άδεια του συγγραφέα.
Οι νεκροί δικαιώνονται, έτσι δε λέει η θρησκεία μας; Εξάλλου σε ένα θάνατο δύσκολα θ’ ακούσεις άσχημα λόγια για τον εκλιπόντα.
Τι θες τώρα και τα σκαλίζεις; Πιστεύεις ότι έχεις δίκιο εσύ κι όχι οι αξιότιμοι υπουργοί και ιεράρχες;
Οι νεκροί δικαιώνονται, έτσι δε λέει η θρησκεία μας; Εξάλλου σε ένα θάνατο δύσκολα θ’ ακούσεις άσχημα λόγια για τον εκλιπόντα.
Τι θες τώρα και τα σκαλίζεις; Πιστεύεις ότι έχεις δίκιο εσύ κι όχι οι αξιότιμοι υπουργοί και ιεράρχες;
Προλαβαίνω να γίνω Μητροπολίτης ως την Πέμπτη για να ψηφίσω δαγκωτό Άνθιμο; E; E;
Προλαβαίνω να γίνω Μητροπολίτης ως την Πέμπτη για να ψηφίσω δαγκωτό Άνθιμο; E; E;
Δεν είναι παράλογα όλα αυτά, δηλαδή οι δηλώσεις του Άνθιμου και η σιωπή του κράτους, οι δηλώσεις του Στυλιανίδη, κοκ. Όχι μόνο δεν είναι άτοπα, αλλά εξυπηρετούν κι όλας.
Γιατί ο Άνθιμος εξυπηρετεί τη βασιλεία, είτε σε θρησκευτικό είτε σε πολιτικό επίπεδο. Γιατί το κράτος και το σύστημα που ζούμε, το βολεύει να υπάρχουν υμνητές της βασιλείας. Γιατί αλλιώς δεν θα περάσει ο κόσμος 1 μήνα το χρόνο μπροστά στις τηλεοράσεις με το ντόρο που θα γίνει για το πού έφαγε ο Κοκός, και θα ξεχάσει ότι “εδώ ο κόσμος χάνεται … “.
Γιατί ο Στυλιανίδης μπορεί να το “έπαιζε” σκληρός πριν, αλλά πάλι τον συμφέρει να τα έχει επισήμως καλά, αλλά να μπορεί να κάνει τον ντόρο του κι αυτός όποτε θέλει. Είτε για τα βιβλία, είτε για τις παρελάσεις, είτε για την αλληλεγγύη.
Γιατι εν γένει, με διπρόσωπες θέσεις, “ναι μεν αλλά η εκκλησία”, “καλός ήταν”, “το παράκανε”, κτλ κτλ συντηρείται ένας ντόρος γύρω από το θέμα. Είναι η εκκλησία συνδεδεμένη με τον ελληνισμός ή όχι. Έγινε ότι έγινε με το Βαβύλη, αλλά ρε παιδί μου αν δεν υπήρχε και καθόλου, τώρα θα ήμασταν Τούρκοι. Και άλλα τέτοια πολλά διλήμματα, βάζουν τον κόσμο σε μία διαδικασία με την εκκλησία, που τελικά οδήγησε και πάρα πολλούς με υπομονή στην ουρά για 4 μέρες, για να προσκυνήσουν τελικά την εξουσία νομίζουν ότι είναι η φωνή τους, αλλά τους εγκλωβίζει σε μία “ουρά” με πολύ “υπομονή” και καρτερία στη ζωή τους …
Δεν είναι παράλογα όλα αυτά, δηλαδή οι δηλώσεις του Άνθιμου και η σιωπή του κράτους, οι δηλώσεις του Στυλιανίδη, κοκ. Όχι μόνο δεν είναι άτοπα, αλλά εξυπηρετούν κι όλας.
Γιατί ο Άνθιμος εξυπηρετεί τη βασιλεία, είτε σε θρησκευτικό είτε σε πολιτικό επίπεδο. Γιατί το κράτος και το σύστημα που ζούμε, το βολεύει να υπάρχουν υμνητές της βασιλείας. Γιατί αλλιώς δεν θα περάσει ο κόσμος 1 μήνα το χρόνο μπροστά στις τηλεοράσεις με το ντόρο που θα γίνει για το πού έφαγε ο Κοκός, και θα ξεχάσει ότι “εδώ ο κόσμος χάνεται … “.
Γιατί ο Στυλιανίδης μπορεί να το “έπαιζε” σκληρός πριν, αλλά πάλι τον συμφέρει να τα έχει επισήμως καλά, αλλά να μπορεί να κάνει τον ντόρο του κι αυτός όποτε θέλει. Είτε για τα βιβλία, είτε για τις παρελάσεις, είτε για την αλληλεγγύη.
Γιατι εν γένει, με διπρόσωπες θέσεις, “ναι μεν αλλά η εκκλησία”, “καλός ήταν”, “το παράκανε”, κτλ κτλ συντηρείται ένας ντόρος γύρω από το θέμα. Είναι η εκκλησία συνδεδεμένη με τον ελληνισμός ή όχι. Έγινε ότι έγινε με το Βαβύλη, αλλά ρε παιδί μου αν δεν υπήρχε και καθόλου, τώρα θα ήμασταν Τούρκοι. Και άλλα τέτοια πολλά διλήμματα, βάζουν τον κόσμο σε μία διαδικασία με την εκκλησία, που τελικά οδήγησε και πάρα πολλούς με υπομονή στην ουρά για 4 μέρες, για να προσκυνήσουν τελικά την εξουσία νομίζουν ότι είναι η φωνή τους, αλλά τους εγκλωβίζει σε μία “ουρά” με πολύ “υπομονή” και καρτερία στη ζωή τους …
Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι αν δεν ήταν η εκκλησία θα ήμασταν Τούρκοι, φίλε. Όταν ο αυτοκράτορας πήγε να ζητήσει βοήθεια από τους Λατίνους για να αντιμετωπίσει τους Οσμανλήδες, η εκκλησία στο βυζάντιο ξεσηκώθηκε επειδή και καλά θα έπαιρνε εξουσίες ο Πάπας, και ξεσήκωσε και τον κόσμο εναντίον του αυτοκράτορα. Ο Πατριάρχης Γεώργιος Γεννάδιος (Σχολάριος) είπε τότε “καλύτερα τουρκικόν φακιόλιον παρά τιάρα παπική”. Ε, μας το φόρεσαν για 500 χρόνια το φακιόλιον και ησύχασαν. Για να μην μιλήσουμε για το ανάθεμα στην επανάσταση του 1821, και την άποψη ότι η Οθωμανική αυτοκρατορία ήταν ευλογία για την εκκλησία γιατί κατέστησε τον Πατριάρχη γενάρχη των Ρωμιών (μιλλέτ-μπαση). Ο Γιανναράς το υποστηρίζει ακόμη και σήμερα. Φτάνει πια με τη διαστρέβλωση της ιστορίας.
Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι αν δεν ήταν η εκκλησία θα ήμασταν Τούρκοι, φίλε. Όταν ο αυτοκράτορας πήγε να ζητήσει βοήθεια από τους Λατίνους για να αντιμετωπίσει τους Οσμανλήδες, η εκκλησία στο βυζάντιο ξεσηκώθηκε επειδή και καλά θα έπαιρνε εξουσίες ο Πάπας, και ξεσήκωσε και τον κόσμο εναντίον του αυτοκράτορα. Ο Πατριάρχης Γεώργιος Γεννάδιος (Σχολάριος) είπε τότε “καλύτερα τουρκικόν φακιόλιον παρά τιάρα παπική”. Ε, μας το φόρεσαν για 500 χρόνια το φακιόλιον και ησύχασαν. Για να μην μιλήσουμε για το ανάθεμα στην επανάσταση του 1821, και την άποψη ότι η Οθωμανική αυτοκρατορία ήταν ευλογία για την εκκλησία γιατί κατέστησε τον Πατριάρχη γενάρχη των Ρωμιών (μιλλέτ-μπαση). Ο Γιανναράς το υποστηρίζει ακόμη και σήμερα. Φτάνει πια με τη διαστρέβλωση της ιστορίας.
Δαγκωτό, ε!!! 🙂
Το ‘ποίμνιον’!
– Ουρά στη Μητρόπολη
– Ουρά στον Κονσεϊσάο
– Ουρά στον Αμορόζο
– Ουρά στο περίπτερο για το ΘΕΜΑ
– Ουρά στο ΙΚΑ
– Ουρά στα πολιτικά γραφεία, γονατιστό.
Ψηφίζω Οργισμένο Βαλκάνιο για Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης!
Το ‘ποίμνιον’!
– Ουρά στη Μητρόπολη
– Ουρά στον Κονσεϊσάο
– Ουρά στον Αμορόζο
– Ουρά στο περίπτερο για το ΘΕΜΑ
– Ουρά στο ΙΚΑ
– Ουρά στα πολιτικά γραφεία, γονατιστό.
Ψηφίζω Οργισμένο Βαλκάνιο για Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης!
Δαγκωτό, ε!!! 🙂
Αυτή η ψυχολογία της μάζας φταίει για πολλά τινά και δυστυχώς δεν ευθύνεται μόνο για τις ουρές αλλά και για την σύντομη μνήμη του πλήθους.
Δεν είναι τυχαίο ότι ενώ ως μονάδες (individuals) θυμόμαστε πολύ καλά κάποια ‘αρνητικά’ του Χριστόδουλου (από πολιτικοκοινωνικής άποψης αν θες) ως μαζα ξεχνιόμαστε με ευκολία.
Αντιπροσωπευτικό (αν και anecdotal) παράδειγμα τα πολλά blogs (και ένα να ήταν πολύ ήταν αλλά φτάσανε καμιά 30 νομίζω, κι αυτά μόνο από τη λίστα του sync) που δημοσιεύσανε βίντεο – λατρείας περί του Χριστόδουλου ως άλλου Παπαφλέσσα, Κολοκοτρώνη, Παλαιών Πατρών Γερμανού και άλλα τραγελαφικά.
Δεν έχει να κάνει με τους ιερείς. Τα ίδια (όπως λες σωστά) έγιναν και με την Βουγιουκλάκη (που όλη η Ελλάδα πια αστειευόταν μαζί της και την είχε κάνει καρικατούρα και η ίδια Ελλάδα εμφανίστηκε στην κηδεία της). Πράγμα που με οδηγεί στη σκέψη ότι ο θάνατος πλέον είναι θέμα glamour. Είναι η τελευταία ευκαιρία να σηκώσουμε την κουρτίνα ή να βάλουμε το μάτι στην κλειδαρότρυπα και να ‘ανακαλύψουμε’ κάτι από τη ζωή του διάσημου. Είναι το ‘χαίρε’ σε ένα προϊόν (γιατί είναι πολιτισμικό προϊόν από μία άποψη).
Συγγνώμη για το σεντόνι – με έβαλες σε σκέψεις πρωί πρωί
Αυτή η ψυχολογία της μάζας φταίει για πολλά τινά και δυστυχώς δεν ευθύνεται μόνο για τις ουρές αλλά και για την σύντομη μνήμη του πλήθους.
Δεν είναι τυχαίο ότι ενώ ως μονάδες (individuals) θυμόμαστε πολύ καλά κάποια ‘αρνητικά’ του Χριστόδουλου (από πολιτικοκοινωνικής άποψης αν θες) ως μαζα ξεχνιόμαστε με ευκολία.
Αντιπροσωπευτικό (αν και anecdotal) παράδειγμα τα πολλά blogs (και ένα να ήταν πολύ ήταν αλλά φτάσανε καμιά 30 νομίζω, κι αυτά μόνο από τη λίστα του sync) που δημοσιεύσανε βίντεο – λατρείας περί του Χριστόδουλου ως άλλου Παπαφλέσσα, Κολοκοτρώνη, Παλαιών Πατρών Γερμανού και άλλα τραγελαφικά.
Δεν έχει να κάνει με τους ιερείς. Τα ίδια (όπως λες σωστά) έγιναν και με την Βουγιουκλάκη (που όλη η Ελλάδα πια αστειευόταν μαζί της και την είχε κάνει καρικατούρα και η ίδια Ελλάδα εμφανίστηκε στην κηδεία της). Πράγμα που με οδηγεί στη σκέψη ότι ο θάνατος πλέον είναι θέμα glamour. Είναι η τελευταία ευκαιρία να σηκώσουμε την κουρτίνα ή να βάλουμε το μάτι στην κλειδαρότρυπα και να ‘ανακαλύψουμε’ κάτι από τη ζωή του διάσημου. Είναι το ‘χαίρε’ σε ένα προϊόν (γιατί είναι πολιτισμικό προϊόν από μία άποψη).
Συγγνώμη για το σεντόνι – με έβαλες σε σκέψεις πρωί πρωί
Μια που το έφερε η κουβέντα, μια παρατήρηση. Στο Α’ νεκροταφείο της Αθήνας, μου ήρθε στο μυαλό η έκφραση “κάθε κατεργάρης στον πάγκο του”. Τα μεγάλα τζάκια έχουν κάτι φοβερά και τρομερά μνημεία, τεράστια με γλυπτά κλπ, ενώ πολλοί δημοφιλείς και προβεβλημένοι καλλιτέχνες “ταπεινής καταγωγής” είναι χωμένοι σε κάτι μικρούς και στριμωγμένους τάφους που δεν τους πιάνει το μάτι σου. Δεν το σχολιάζω, απλά το αναφέρω.
Μια που το έφερε η κουβέντα, μια παρατήρηση. Στο Α’ νεκροταφείο της Αθήνας, μου ήρθε στο μυαλό η έκφραση “κάθε κατεργάρης στον πάγκο του”. Τα μεγάλα τζάκια έχουν κάτι φοβερά και τρομερά μνημεία, τεράστια με γλυπτά κλπ, ενώ πολλοί δημοφιλείς και προβεβλημένοι καλλιτέχνες “ταπεινής καταγωγής” είναι χωμένοι σε κάτι μικρούς και στριμωγμένους τάφους που δεν τους πιάνει το μάτι σου. Δεν το σχολιάζω, απλά το αναφέρω.
Το περιεχόμενο, όμως, είναι το ίδιο…
Και μια και αναφέρθηκε,
οι Έλληνες, στον πολιτισμό (οργάνωση της κοινωνίας) τους δεν είχαν ποτέ σκλάβους στα πλοία να τραβούν κουπί. Μόνο στα γκρίζα του Βυζάντιου, έβαζαν φυλακισμένους -καταδικασμένους σε κάθειρξη (κάτεργα)- στα κουπιά.
Από εκεί και το “κάθε κατεργάρης στον πάγκο του”.
Το περιεχόμενο, όμως, είναι το ίδιο…
Και μια και αναφέρθηκε,
οι Έλληνες, στον πολιτισμό (οργάνωση της κοινωνίας) τους δεν είχαν ποτέ σκλάβους στα πλοία να τραβούν κουπί. Μόνο στα γκρίζα του Βυζάντιου, έβαζαν φυλακισμένους -καταδικασμένους σε κάθειρξη (κάτεργα)- στα κουπιά.
Από εκεί και το “κάθε κατεργάρης στον πάγκο του”.