Επιχειρώντας μια γρήγορη αποτίμηση των εκλογικών αποτελεσμάτων — από την άλλη άκρη του ωκεανού — σημειώνω τα εξής.
Δεν υπάρχει πλέον αξιόπιστος κεντρώος πολιτικός σχηματισμός. Η ΝΔ υπό τον Σαμαρά έχει πολωθεί κυρίως προς το δεξιό άκρο. Το παραλήρημα του Άρη Σπηλιωτόπουλου για το τζαμί, υπογράμμισε την ανοχή της ΝΔ σε ακραίους βερμπαλισμούς. Και το πυροτέχνημα Μπαλτάκου απλώς διάλυσε τις τελευταίες αμφιβολίες για μια πόλωση που ήταν αναπόφευκτη υπό την ηγεσία ενός εθνικιστή.
Το ΠΑΣΟΚ φυγοκεντρίστηκε κυρίως στον ΣΥΡΙΖΑ. Κάποια θραύσματα έπεσαν στην ΔΗΜΑΡ και ίσως στο Ποτάμι. Η εγωκεντρική πολιτική του Ε. Βενιζέλου λειτούργησε αποτελεσματικά, συσπειρώνοντας ψηφοφόρους γύρω από την Ελιά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στην πρώτη θέση όχι επειδή αύξησε σημαντικά τα ποσοστά του αλλά επειδή μειώθηκε η απήχηση των αντιπάλων του. Είναι κι αυτό μια νίκη. Βιάστηκε όμως να την αξιοποιήσει πολιτικά ο Α. Τσίπρας πηγαίνοντας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Η ΔΗΜΑΡ πληρώνει την έλλειψη πολιτικού λόγου και τόλμης.
Δράση και ΔΗΞΑΝ απέτυχαν. Από τη μια ο άμορφος βερμπαλισμός του Τζήμερου κι από την άλλη οι προσωπικές επιδιώξεις του Σκυλακάκη τελμάτωσαν μια κατάσταση που έτσι κι αλλιώς ήταν θνησιγενής. Η σύμπραξη ενός φιλελεύθερου (στα χαρτιά τουλάχιστον κόμματος) μ έναν πολιτικό σχηματισμό που ως πρόσφατα ζητούσε στρατόπεδα εργασίας για φυλακισμένους και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων με βάση την επαγγελματική εμπειρία, δεν έπεισε.
(Η Δράση, υπό τον Στέφανο Μάνο, έχασε μια μοναδική ευκαιρία να μπει στη Βουλή το 2012).
Παρενθετικά σημειώνω ότι η σταθερή παρουσία της Χρυσής Αυγής δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Ουτε για δικαιολογίες. Υπάρχουν ανάμεσά μας ναζιστές ή φασίστες. Ας μην τους χαϊδεύουμε τ’ αυτιά. Οι παρερμηνείες, οι δικαιολογίες, και τα χάδια δείχνουν πολιτικό αμοραλισμό ή φόβο. Ας τους κοιτάξουμε κατάματα λοιπόν.
Οι ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής είναι αμόρφωτοι, ακαλλιέργητοι. Είναι οι τραμπούκοι και οι φανατικοί. Είναι ακόμη και οι ήρεμοι άνθρωποι που μέσα στην αμάθειά τους (ή χειρότερα, στην ημιμάθειά τους), αρέσκονται στους εθνικούς μύθους: για τις καλύτερες παραλίες, τον γαλανότερο ουρανό, τον εξυπνότερο λαό. Είναι οι ψωνισμένοι που τρέχουν πίσω από τον κάθε απατεώνα που τάζει καταπιστεύματα. Είναι αυτοί που τα σπάνε στις κερκίδες κάθε Κυριακή. Αυτοί που στο σχολείο δεν άνοιγαν βιβλίο. Που δεν μάθαν ποτέ ιστορία. Είναι κι οι οικογενειάρχες που προσκυνάν τους Μητροπολίτες Πειραιώς, Σπάρτης, και Καλαβρύτων. Είναι οι άνθρωποι γύρω μας που αγανακτούν με την έρευνα που μας ανέδειξε ως την πιο αντισημιτική χώρα της Ευρώπης.
Η σταθερή παρουσία της Χρυσής Αυγής είναι ανάκλαση της συλλογικής μας ημιμάθειας, της εθνικής ανοχής σε μυθεύματα. Είναι η αντανάκλαση μιας εθνικής ιδιοσυγκρασίας που μας απαλλάσει από την ευθύνη των επιλογών μας.
Η άνοδος του φασισμού στην Ελλάδα δεν θα ανακοπεί γλύφοντας τους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής — όπως αηδιαστικά επιχείρησαν η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η άνοδος του ναζισμού στην Ελλάδα δεν θα ανακοπεί με δικαστικές μακέτες όπως επιχειρεί η παρούσα κυβέρνηση. Η άνοδος του φασισμου και του ναζισμού σταματά είτε με αιματοκύλισμα είτε με ποιοτική παιδεία. Εδώ και 40 χρόνια καταστρέφουμε την παιδεία στην Ελλάδα (και με την ανοχή — αν όχι την ενεργό συνδρομή — της Αριστεράς).
Επιστρέφοντας στο θέμα μου όμως, το πολιτικό κέντρο έχει μείνει έρημο. Δεν είμαι βεβαιος ότι το Ποτάμι θα καλύψει το κενό. Ας διαχειριστεί πρώτα τα δικά του κενά.
Αναζητώντας το κέντρο λοιπόν, διαπιστώνω και κάποια ευχάριστα πράγματα. Η επανεκλογή δύο ρεαλιστών δημάρχων, για αρχή. Γιατι πέρα από ιδεολογίες, το κέντρο απαιτεί ρεαλισμό που τον έχουν επιδείξει Καμίνης και Μπουτάρης.
Στον ρεαλισμό του κέντρου αποδίδω άλλα δυο περιστατικά της πρόσφατης εκλογικής περιόδου: την εκλογή Ψινάκη στον Μαραθώνα και την αποτυχία Βαλλιανάτου στην Αθήνα. Ο ένας προσπάθησε να επιβάλλει τα προσωπικά του βιώματα ως πολιτικό πρίσμα και μέτρο για την αυτοδιοίκηση. Ο άλλος όχι.
Ευχάριστη έκπληξη ήταν και η εκλογή Μοράντ στην Ανδραβίδα.
Όσον αφορά την ιδεολογία του κέντρου, αυτό είναι ζήτημα προσωπικής επιλογής. Θεωρώ τον εαυτό μου φιλελεύθερο και συμφωνώ με την Βίβιαν Ευθυμιοπούλου όταν γράφει:
Η ex cathedra πολιτικοποίηση τελείωσε. Τις έδρες τις γκρέμισαν οι ουρές των ανέργων, των αστέγων, των αποκλεισμένων, οι πολίτες στο κίνημα Occupy, το 99% των αποκλεισμένων. Είμαι με αυτούς και όχι με τους λίγους που τσιρίζουν για τη φορολογία του προικώου τους και της περιουσίας που κληρονόμησαν από τον μπαμπά τους. Αφήστε που πλέον δεν γίνομαι ακόλουθος σε κανέναν κηφήνα απόφοιτο του Κολεγίου που αποφασίζει να το παίξει φιλελεύθερος πολιτικός ή άλλους που υπάρχουν μια ζωή ως μέλη αυλής μεγάλων πολιτικών οικογενειών. (Facebook 28.05.14)
Και παρά την δεξιά οικογενειακή παράδοση, τα πρώτα μου πολιτικά βιώματα ήταν αριστερά. Γι αυτό μου άρεσε η ανάλυση του Νίκου Σαραντάκου για τις εκλογές.
Πέρα απο τις ατομικές αποτιμήσεις και ιδιωτικές αναλύσεις όμως, το καίριο ερώτημα παραμένει: πού είναι το κέντρο και ποιοί το συγκροτούν πλέον; Πέρα απο ιδεολογίες, σε ποιόν χώρο μπορούν να συνυπάρξουν μορφωμένοι, καλλιεργημένοι, επαγγελματικά καταξιωμένοι, διαλλακτικοί άνθρωποι; Ποιόν πολιτικό σχηματισμό του κέντρου μπορούν να εμπιστευτούν άτομα που είναι σε θέση να εκτελέσουν προγράμματα και να ολοκληρώσουν εγχειρήματα; Αυτόν τον χώρο πρέπει να αναζητήσουμε και να προσδιορίσουμε. Μακριά από τον παρωχημένο βερμπαλισμό της αναχρονιστικής αριστεράς ή το ενδοκρανιακό τρικύμισμα ημιμαθών καιροσκόπων. Φοβάμαι όμως πως αυτή η αναζήτηση θα μας πάρει καιρό.
—
An Lár στα Ιρλανδικά σημαίνει “προς το κέντρο”. Συνήθως βρίσκεται σε πινακίδες οδικής κυκλοφορίας που κατευθύνουν αυτοκινητιστές προς το κέντρο μιας πόλης, στην Ιρλανδία.
