Το βιβλίο του Κωστή

Το Βέλος

Το εξώφυλλο από το βιβλίο του Κωστή

Το βιβλίο του Κωστή Γκορτζή έφτασε την περασμένη βδομάδα.  Η συγκίνηση για τον φίλο ήταν τριπλή: για την ιστορία που έγραψε· για το βιβλίο που έγραψε· και για την ζεστή αφιέρωση.

Ο Κώστης αφηγείται την ιστορία του Α/Τ Βέλος όπως την έζησε ως σημαιοφόρος υπό το Νίκο Παππά.  Τα βιώματα του Γκορτζή είναι ιστορικά, στο μέγεθος και στην θέση τους.  Στους ώμους του νεαρού, τότε, σημαιοφόρου έπεσε το βάρος της διαπραγμάτευσης για την απονομή πολιτικού ασύλου στους αξιωματικούς του Α/Τ Βέλος.  Στους μήνες που ακολούθησαν συνόδευσε το Νίκο Παππά σε συναντήσεις του με την εξόριστη πολιτική ηγεσία της Ελλάδας, βλέποντας από πρώτο χέρι την κατάντια της.

Κι όμως στο βιβλίο του Κωστή ελάχιστες είναι οι αναφορές για τον ίδιο.  Γράφει γενναιόδωρα για τους Συντρόφους του (με την Σεφερική διάσταση της λέξης), και καταγράφει την προσωπικότητα του Νίκου Παππά.  Larger than life θα λέγαμε σήμερα, για τον καπετάνιο του Α/Τ Βέλος.

Η γραφή του Κωστή είναι γεμάτη ευαισθησία κι αρμύρα.  Αραιά και που φαίνεται μια πικρία για την κατάντια του τόπου.  Η ευαισθησία του αντιναύαρχου ε.α., πλέον, Γκορτζή φαίνεται όταν γράφει για το πώς η Ελλάδα σήμερα αντιμετωπίζει τους μετανάστες στο έδαφός της.  Η αρμύρα, της θάλασσας, του θαλασσόλυκου φαίνεται στις γλαφυρές περιγραφές του.

Το βιβλίο του Κωστή είναι πρωτογενής ιστορική πηγή.  Διαβάστε το.  Άνθρωποι σαν τον Παππά και τον Γκορτζή σπανίζουν σήμερα στην Ελλάδα.  Τους χρειαζόμαστε.

Share

Ξενοφοβικός τηλέγραφος και ερωτευμένη τηλεφωνία

Samual F B Morse (η εικόνα είναι από τη wikipedia)

Samual F B Morse (η εικόνα είναι από τη wikipedia)

Η ηλεκτρομαγνητική τηλεγραφία και η τηλεφωνία εφευρέθηκαν τον 19ο αιώνα, από δυο αντιδιαμετρικές προσωπικότητες.  Ο Samuel Morse ήταν ένας ξενόφοβος οπορτουνιστής ενώ ο Alexander Graham Bell υπήρξε αθεράπευτα ρομαντικός.  Οι προσωπικές τους ιστορίες έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς τα επιτεύγματά τους είχαν ως έμπνευση και αφορμή μια γυναίκα.

Ο Morse ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως ζωγράφος, με σχετική επιτυχία. Φιλοτεχνώντας ένα πορτρέτο στη Νέα Υόρκη (που έμελλε να είναι ο τελευταίος του πίνακας), πληροφορήθηκε τον θάνατο της γυναίκας του.  Μέχρι να διανύσει τα 200 περίπου χιλιόμετρα που τον χώριζαν από το σπίτι του, είχε γίνει ήδη η κηδεία και η ταφή.  Το τραγικό αυτό γεγονός ώθησε τον Morse να εγκαταλείψει τη ζωγραφική και να επιδοθεί στην έρευνα για ένα σύστημα επικοινωνίας πιο αποτελεσματικό από τον έφιππο αγγελιοφόρο.

Τα κατάφερε εκμεταλλευόμενος την έρευνα του Joseph Henry για τα ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα.  Σύμφωνα με τον David Bodanis, ο Morse επεδίωξε και συναντήθηκε με τον Henry ο οποίος του πρόσφερε απλόχερα όλες τις πληροφορίες που χρειαζόταν για να συντάξει την αίτηση ευρεσιτεχνίας για την ηλεκτρομαγνητική τηλεγραφία. Ο Henry πίστευε στην ελεύθερη διάδοση ιδεών και δεν γνώριζε πως ο Morse είχε σκοπό να κατοχυρώσει την τεχνολογία του και να την εκμεταλλευτεί εμπορικά (D. Bodanis, Electric Universe, Three River Press, 2006).

Τελικά η τηλεγραφία ευδοκίμησε και συνέβαλλε στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ.  Δημιουργήθηκαν έτσι πολλές ευκαιρίες που οδήγησαν χιλιάδες μετανάστες στις ΗΠΑ.  Κάτι που εκ πεποιθήσεως ο Morse σιχαινόταν.

Alexander Graham Bell -- η φωτογραφία είναι από τη Wikipedia

Alexander Graham Bell (η φωτογραφία είναι από τη Wikipedia)

Ο Alexander Graham Bell ακολούθησε μια διαφορετική διαδρομή.  Εργάστηκε ως δάσκαλος κωφάλαλων ατόμων.  Το ενδιαφέρον του όμως ήταν από χρόνια εστιασμένο στη μηχανική αναπαραγωγή φωνής.

Ερωτεύτηκε μια μαθήτριά του αλλά συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των γονέων της.  Στην προσπάθειά του να εντυπωσιάσει τους γονείς της αποδεικνύοντας τις ικανότητές του και να κερδίσει έτσι την συγκατάθεσή τους, ξεκίνησε τις έρευνες του που τον οδήγησαν στην εφεύρεση του τηλεφώνου.  Κατάφερε έτσι, όχι μόνο να κερδίσει την εκλεκτή της καρδιάς του αλλά και την οικονομική υποστήριξη του πατέρα της!

Share

Οι Ελγίνοι του Πολυτεχνείου

Η ΠΑΣΠ, που κρατά τη σημαία [του Πολυτεχνείου] εδώ και χρόνια, αρνείται και φέτος να την παραδώσει και δηλώνει ότι θα το πράξει όταν επιτέλους αναδιοργανωθεί η ΕΦΕΕ. (Ελευθεροτυπία 08.11.09)

Μαϊμού του Γιβραλτάρ, γνωστή και ως αναδιοργάνωση της ΕΦΕΕ.  Η φωτογραφία είναι από τη Wikipedia.

Μαϊμού του Γιβραλτάρ, γνωστή και ως αναδιοργάνωση της ΕΦΕΕ. Η φωτογραφία είναι από τη Wikipedia.

Παιδιαρίσματα. Κακομαθημένα παιδάκια που θεωρούν την ιστορία ιδιοκτησία τους. Αγνοούν όμως πως ιδιόκτητη ιστορία δεν αποτελεί καν ιστορία. Οι αγώνες του Πολυτεχνείου ακυρώνονται στα χέρια της ΠΑΣΠ. Αυτά περι ανασυγκρότησης της ΕΦΕΕ είναι ιστορίες γι αγρίους και απηχούν την Βρετανική αποικιοκρατική αντίληψη που λέει πως η Βρετανία θα αποχωρήσει από το Γιβραλτάρ όταν φύγουν πρώτα οι μαϊμούδες από τον βράχο. Οι μαϊμουδιές της ΠΑΣΠ και οι παιδαριώδεις δικαιολογίες δεν πείθουν κανέναν.

Αν ο αγώνας του Πολυτεχνείου θεωρείται σήμερα τμήμα της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας τότε καμιά κομματική νεολαία και καμιά φοιτητική παράταξη δεν νομιμοποιείται να θεωρεί τον εαυτό της φύλακα ιστορικών κειμηλίων. Το ΠΑΣΟΚ που διανύει περίοδο ακμής, έχει την ευκαιρία να αποδείξει πώς αντιλαμβάνεται και πώς τιμά την ιστορία του τόπου. Τριαντα-έξη χρόνια μετά, η σημαία του Πολυτεχνείου πρέπει να είναι δημόσιο κτήμα και σύμβολο και όχι αντικείμενο ιδιωτικής συλλογής.

Όταν η φοιτητική παράταξη του κόμματος της Μελίνας Μερκούρη αρνείται να παραδώσει ένα τέτοιο ιστορικό κειμήλιο επιμένοντας στην καταχρηστική ιδιοκτησία του, τότε πως είναι δυνατόν να περιμένουμε να ευοδώσει το όραμα για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα; Καταπατώντας την ίδια μας την ιστορία, ακυρώνουμε όχι μόνο τον αγώνα του Πολυτεχνείου αλλά και το αίτημα για τα Μάρμαρα.

Ας παραδοθεί, επιτέλους, η σημαία του Πολυτεχνείου στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να τελειώνει το καραγκιοζιλίκι με τους Ελγινίσκους της ΠΑΣΠ.

Share

Η ομιλία της ορκομωσίας του Τζων Φ. Κένεντυ

(Ουάσιγκτον, Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 1961)

Αντιπρόεδρε Τζόνσον, κύριε Πρόεδρε της Βουλής των Αντιπροσώπων, κύριε Πρόεδρε του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Πρόεδρε Άιζενχαουερ, Αντιπρόεδρε Νίξον, Πρόεδρε Τρούμαν, σεβαστοί ιερείς, συμπολίτες, εορτάζουμε σήμερα όχι μια κομματική νίκη αλλά μια γιορτή της ελευθερίας, που συμβολίζει ένα τέλος καθώς και μια αρχή, που σηματοδοτεί ανανέωση καθώς και αλλαγή. Γιατί ορκίσθηκα προ υμών και του Παντοδύναμου Θεού τον ίδιο νηφάλιο όρκο που καθόρισαν οι πρόγονοι μας πριν από σχεδόν έναν και τρία τέταρτα του αιώνα.

Ο κόσμος είναι πολύ διαφορετικός τώρα, επειδή ο άνθρωπος κρατά στα θνητά χέρια του την δύναμη να εξαφανίσει όλες τις μορφές ανθρώπινης δυστυχίας και όλες τις μορφές ανθρώπινης ζωής. Και όμως, οι ίδιες επαναστατικές πεποιθήσεις για τις οποίες πολέμησαν οι πρόγονοι μας είναι ακόμη επίκαιρες σε όλο τον κόσμο: η πεποίθηση ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν προέρχονται από την γενναιοδωρία του κράτους αλλά από το χέρι του Θεού.

Δεν τολμούμε να λησμονήσουμε σήμερα ότι είμαστε οι κληρονόμοι εκείνης της πρώτης επανάστασης. Ας εξαπλωθεί το μήνυμα από τούτη την στιγμή και από τούτο το μέρος, προς φίλους και εχθρούς, ότι ο πυρσός πέρασε σε μια νέα γενιά Αμερικανών, γεννημένων αυτόν τον αιώνα, δοκιμασμένων από πόλεμο, πειθαρχημένων από μια σκληρή και πικρή ειρήνη, περήφανων για την μακρόχρονη κληρονομιά μας, και απρόθυμων να ζήσουν ή να επιτρέψουν την σταδιακή απώλεια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα οποία πάντα αφοσιώθηκε αυτό το Έθνος και στα οποία είμαστε αφοσιωμένοι σήμερα, στην χώρα μας και στο εξωτερικό.

Ας γνωρίζουν όλα τα έθνη, είτε μας συμπαθούν ή όχι, ότι θα πληρώσουμε οποιοδήποτε τίμημα, θα σηκώσουμε οποιοδήποτε βάρος, θα αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε δυσκολία, θα υποστηρίξουμε οποιονδήποτε φίλο, θα αντιταχθούμε σε οποιονδήποτε εχθρό, έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε την επιβίωση και την εδραίωση της ελευθερίας.

Αυτά τουλάχιστον τα υποσχόμαστε, και κάτι παραπάνω.

Στους παλιούς εκείνους συμμάχους με τους οποίους μοιραζόμαστε την πολιτιστική και πνευματική προέλευση μας, υποσχόμαστε την πίστη του αφοσιωμένου φίλου. Ενωμένοι, δεν υπάρχουν πολλά που δεν μπορούμε να επιτύχουμε σε μια πλειάδα κοινών εγχειρημάτων. Διαιρεμένοι, υπάρχουν λίγα που μπορούμε να επιτύχουμε, γιατί δεν θα τολμήσουμε να αντιμετωπίσουμε μια ισχυρή πρόκληση εν μέσω διαφωνιών και διχόνοιας.

Σε εκείνα τα νέα κράτη που καλωσορίζουμε στις τάξεις των ελευθέρων [κρατών], υποσχόμαστε ότι ο αποικιοκρατικός έλεγχος δεν καταργήθηκε για να αντικατασταθεί από μια πολύ πιό σιδηρά τυρρανία. Δεν προσδοκούμε ότι πάντα θα συμμερίζονται την άποψη μας. Αλλά θα ελπίζουμε πάντα ότι θα τα βλέπουμε να υποστηρίζουν με πάθος την ελευθερία τους, και να θυμούνται ότι, στο παρελθόν, όσοι ανόητα επιδίωξαν την εξουσία καβάλα στην τίγρη, κατέληξαν στο στομάχι της.

Στους ανθρώπους στις καλύβες και τα χωριά σε όλο τον κόσμο που παλεύουν να διαρρήξουν τα δεσμά της μαζικής ανέχειας, υποσχόμασθε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να τους βοηθήσουμε να βοηθήσουν τους εαυτούς τους, για όσο διάστημα απαιτηθεί, ότι γιατί μπορεί να κάνουν το ίδιο οι κομμουνιστές, και όχι γιατί επιδιώκουμε τις ψήφους τους, αλλά γιατί είναι το σωστό. Εάν μια ελεύθερη κοινωνία δεν μπορεί να βοηθήσει τους πολλούς που ζουν στην φτώχεια, δεν μπορεί να σώσει τους λίγους που είναι πλούσιοι.

Στις αδελφές δημοκρατίες νοτίως των συνόρων μας, προσφέρουμε μια ιδιαίτερη υπόσχεση, να μετατρέψουμε τα καλά μας λόγια σε καλά έργα, σε μια νέα συμμαχία προόδου, να βοηθήσουμε ελεύθερους ανθρώπους και ελεύθερες κυβερνήσεις να διαρρήξουν τα δεσμά της φτώχειας. Όμως αυτή η ήσυχη επανάσταση ελπίδας δεν μπορεί να καταστεί θήραμα εχθρικών δυνάμεων. Ας γνωρίζουν όλοι οι γείτονες μας ότι θα συστρατευθούμε στην αντιμετώπιση της επιθετικότητας και της υπονόμευσης σε όλη την Αμερικανική ήπειρο. Και ας γνωρίζει κάθε άλλη δύναμη ότι αυτό το ημισφαίριο προτίθεται να παραμείνει κύριος του οίκου του.

Στην παγκόσμια συνέλευση κυρίαρχων κρατών που είναι τα Ηνωμένα Έθνη, την τελευταία ελπίδα μας σε μια εποχή στην οποία τα εργαλεία του πολέμου έχουν κατά πολύ ξεπεράσει τα εργαλεία της ειρήνης, επαναλαμβάνουμε την υπόσχεση υποστήριξης μας, να αποτρέψουμε την μετατροπή του σε φόρουμ αλληλοκατηγοριών, να ενισχύσουμε την ασπίδα προστασίας που προσφέρει στα νέα και αδύναμα κράτη, και να επεκτείνουμε την γεωγραφική περιοχή που καλύπτει η χάρτα τους.

Τέλος, σε εκείνες τις χώρες που επιθυμούν να είναι αντίπαλοι μας, προσφέρουμε όχι υπόσχεση αλλά παράκληση: και οι δύο πλευρές να αρχίσουμε πάλι την επιδίωξη της ειρήνης, πριν εμπλακεί η ανθρωπότητα σε σχεδιασμένη ή τυχαία αυτοκαταστροφή από τις σκοτεινές δυνάμεις της καταστροφής που εξαπέλυσε η επιστήμη.

Δεν τολμούμε να τις θέσουμε σε πειρασμό με την αδυναμία μας. Γιατί μόνο όταν τα όπλα μας είναι επαρκή πέρα από κάθε αμφιβολία μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ.

Αλλά δεν μπορούν βέβαια να επαναπαύονται δύο σπουδαίες και ισχυρές ομάδες εθνών από την σημερινή πορεία μας, και οι δύο πλευρές αγκομαχώντας από το κόστος των σύγχρονων όπλων, και οι δύο δικαίως ανήσυχες από την συνεχή αξάπλωση του φονικού ατόμου, και όμως και οι δύο να αγωνίζονται να μεταβάλουν αυτή την αβέβαιη ισορροπία τρόμου που εμποδίζει το ξέσπασμα του τελευταίου πολέμου της ανθρωπότητας.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν ξανά, και ας θυμηθούμε, και οι δύο πλευρές, ότι η πολιτισμένη συμπεριφορά δεν είναι σημάδι αδυναμίας και ότι η ειλικρίνεια πάντα πρέπει να επαληθεύεται. Ας μην διαπραγματευτούμε ποτέ από φόβο. Αλλά και ας μην φοβηθούμε ποτέ να διαπραγματευτούμε.

Ας ανακαλύψουν και οι δύο πλευρές τα προβλήματα που μας ενώνουν αντί να επιμένουμε στα προβλήματα που μας χωρίζουν.

Ας διατυπώσουν και οι δύο πλευρές, για πρώτη φορά, σοβαρές και ακριβείς προτάσεις για τον έλεγχο και τον περιορισμό των εξοπλισμών, και ας θέσουμε την απόλυτη ισχύ της καταστραφής άλλων χωρών υπό τον απόλυτο έλεγχο όλων των χωρών.

Ας επιδιώξουν και οι δύο πλευρές να χρησιμοποιήσουν τα θαύματα της επιστήμης και όχι τον τρόμο της. Μαζί, ας εξερευνήσουμε τα άστρα, ας κατακτήσουμε τις ερήμους, ας εξαλείψουμε τις ασθένειες, ας εκμεταλλευθούμε τα βάθη των ωκεανών και ας προωθήσουμε τις τέχνες και την οικονομία.

Ας ενωθούν και οι δύο πλευρές και ας κάνουν πράξη στα πέρατα της οικουμένης την εντολή του Ησαϊα, να «σηκώσουμε τα μεγάλα φορτία … και να απελευθερώσουμε τους καταπιεσμένους».

Και εάν ένα πρόχωμα συνεργασίας απωθήσει την ζούγκλα της καχυποψίας, ας ενωθούν οι δύο πλευρές και ας δημιουργήσουν όχι μια νέα ισορροπία ισχύος αλλά ένα καινούργιο κόσμο νομιμότητας, όπου οι ισχυροί είναι δίκαιοι και οι ανίσχυροι ασφαλείς και η ειρήνη κυριαρχεί.

Όλα αυτά δεν θα τελειώσουν στις πρώτες 100 μέρες. Ούτε θα τελειώσουν στις πρώτες 1.000 μέρες, ούτε στην διάρκεια της θητείας αυτής της Κυβέρνησης, ούτε ίσως και στην διάρκεια της ζωής μας σε αυτόν τον πλανήτη. Αλλά, ας αρχίσουμε.

Η τελική επιτυχία ή αποτυχία της πορείας μας, αγαπητοί μου συμπολίτες, εξαρτάται από εσάς περισσότερα από εμένα. Από τότε που ιδρύθηκε αυτή η χώρα, κάθε γενιά Αμερικανών έχει κληθεί να επαναβεβαιώσει την εθνική της αφοσίωση. Οι τάφοι νεαρών Αμερικανών που απάντησαν στο κάλεσμα για υπηρεσία είναι σπαρμένοι σε όλο τον πλανήτη.

Τώρα, η τρομπέτα μας καλεί και πάλι, όχι για να πάρουμε τα όπλα, αν και τα όπλα τα χρειαζόμαστε, όχι για να πέσουμε στην μάχη, αν και απειλούμεθα, αλλά για να σηκώσουμε το βάρος του μεγάλου και οδυνηρού αγώνα, χωρίς σταματημό, «χαρούμενοι με ελπίδα, υπομονετικοί στην δοκιμασία», ενός αγώνα εναντίον των κοινών εχθρών του ανθρώπου: της τυρρανίας, την ανέχειας, της ασθένειας και του ίδιου του πολέμου.

Μπορούμε να αντιτάξουμε σε αυτούς τους εχθρούς μιά μεγάλη και παγκόσμια συμμαχία, Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, που θα μπορέσει να εξασφαλίσει μια παραγωγικότερη ζωή για όλη την ανθρωπότητα; Θα συμμετάσχετε σε αυτή την ιστορική προσπάθεια;

Στην μακρά ιστορία του κόσμου, μόνο σε μερικές γενιές χαρίσθηκε ο ρόλος του υπερασπιστή της ελευθερίας στην ώρα της μεγαλύτερης δοκιμασίας της. Δεν αποποιούμαι αυτής της ευθύνης. Την καλοδέχομαι. Δεν πιστεύω ότι κανείς από εμάς δεν θα άλλαζε θέση με κανέναν άλλο λαό και με καμμιά άλλη γενιά. Η ενέργεια, η πίστη, η αφοσίωση που φέρνουμε σ’ αυτή την προσπάθεια θα φωτίσει την πατρίδα μας και όλους όσους την υπηρετούν, και η λάμψη από αυτή την φωτιά μπορεί πραγματικά να φωτίσει τον κόσμο.

Και έτσι, Αμερικανοί συμπολίτες μου: μην αναρωτιέστε τι μπορεί να κάνει η πατρίδα σας για εσάς, αναρωτηθείτε τι μπορείτε να κάνετε εσείς για την πατρίδα σας.

Συμπολίτες μου του κόσμου: μην αναρωτιέστε τι θα κάνει η Αμερική για εσάς, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε μαζί για την ελευθερία του ανθρώπου.

Τέλος, είτε είστε Αμερικανοί ή πολίτες του κόσμου, απαιτείστε από εμάς το ίδιο υψηλό επίπεδο δύναμης και θυσίας που ζητάμε από εσάς. Με ήσυχη συνείδηση ως μόνη σίγουρη ανταμοιβή, με την ιστορία ως τον τελικό κριτή των πράξεων μας, ας προχωρήσουμε και ας ηγηθούμε της χώρας που αγαπούμε, ζητώντας την ευλογία Του και την βοήθεια Του, αλλά γνωρίζοντας ότι εδώ στην γη, το έργο του Θεού πρέπει πραγματικά να είναι το δικό μας.

Μετάφραση Περικλή Φ. Κωνσταντινίδη.

Share

Τρία ιστορικά κείμενα των ΗΠΑ στη Βικιθήκη

Τρία ιστορικά κείμενα των ΗΠΑ μεταφράστηκαν στα Ελληνικά από φίλους του ιστολογίου αυτού και κατατέθηκαν στην Βικιθήκη, την Ελληνική διαδικτυακή βιβλιοθήκη.  Τα κείμενα είναι τα εξής:

Share

Η Ομιλία στο Γκέτισμπεργκ

Η Ομιλία στο Γκέτισμπεργκ έγινε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Αβραάμ Λίνκολν, Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 1863, στα εγκαίνια του μνημείου των πεσόντων στην μάχη του Γκέτισμπεργκ, στην Πενσυλβάνια, που διεξήχθη προ τεσσεράμιση μηνών (1-3 Ιουλίου 1863), με συντριπτική νίκη των στρατευμάτων του Βορρά έναντι των Νοτίων.  Η Ελληνική μετάφραση παρακάτω έγινε από τον Περικλή Φ. Κωνσταντινίδη.

Continue reading

Share

Το A/T Βέλος και η χούντα

Τα Νέα 20.03.09 δημοσιεύουν την εξής επιστολή του κ. Ν. Παππά, ναυάρχου Πολεμικού Ναυτικού ε.α., επίτιμου αρχηγού ΓΕΝ ο οποίος γράφει για την επέτειο του Κινήματος του Πολεμικού Ναυτικού κατά της χούντας:

Η πολιτεία αναγνωρίζοντας τη μεγάλη συνεισφορά του Πολεμικού μας Ναυτικού στον αγώνα κατά της δικτατορίας θέσπισε τον εορτασμό της επετείου του Κινήματος του Ναυτικού και της ανταρσίας του Α/Τ “Βέλος” κάθε χρόνο, το τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου, στον χώρο όπου βρίσκεται ελλιμενισμένο το Α/Τ “Βέλος”- Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα Ενόπλων Δυνάμεων στο Άλσος Ναυτικής Παράδοσης στο Φάληρο, μαζί με το Θ/Κ “Αβέρωφ” και τα άλλα ιστορικά πλοία του Ναυτικού.

Η τελετή οργανώνεται από το ΓΕΝ και εν πολλοίς παραμένει περιορισμένη στα πλαίσια του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και λίγων επισήμων, εκτός από το 2007, όταν την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του η εξοχότητά του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το Κίνημα του Ναυτικού, όμως, και η ιστορική σημασία του, δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποβαθμίζεται σε μια τυπική επέτειο με τη συμμετοχή λίγων επισήμων, πολλών υψηλόβαθμων και αυτών που η συγκυρία τούς όρισε ως συμμετέχοντες σε αυτό.

Γι΄ αυτό και εκτιμώ ότι θα πρέπει όλα τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, εν ενεργεία και εν εφεδρεία, μόνιμοι και στρατευμένοι, που μπορούν και θέλουν, την ημέρα της επετείου του Κινήματος να παρευρίσκονται στην εκδήλωση που οργανώνει το ΓΕΝ.

Η έμφαση παραπάνω είναι δική μου.  Τριανταέξη χρόνια μετά την ιστορική απόφαση του, ο Νίκος Παππάς εξακολουθεί να μας θυμίζει τι σημαίνει να είσαι ήρωας και να έχεις σμιλέψει την ιστορία του τόπου σου: σεμνότητα και ταπεινότητα.

Η ιστορία του Α/Τ πρέπει να καταγραφεί και να γίνει κτήμα των επόμενων γενεών.  Η τόλμη και η εντιμότητα των αξιωματικών του αντιτορπιλικού έχει να μας διδάξει πολλά.  Γι αυτό θα ήθελα να δω έναν σκηνοθέτη να παίρνει την πρωτοβουλία και σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικού Κινηματογράφου ή άλλον φορέα, να κινηματογραφήσει ένα documentary με την ιστορία του Α/Τ Βέλος και του πληρώματός τους.  Είμαστε τυχεροί διότι οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές βρίσκονται ακόμη κοντά μας και το documentary θα καταγράψει τις εμπειρίες τους και τις αναμνήσεις τους.

Share

Το δώρο του Ουάσιγκτον

Υπάρχει μια Χριστουγεννιάτικη ιστορία σχετική με την γέννηση αυτής της χώρας την οποία γνωρίζουν ελάχιστοι Αμερικανοί. Πρόκειται για μιά πράξη του Γεωργίου Ουάσιγκτον – την άρνηση του να διεκδικήσει απόλυτη εξουσία – που επιβεβαιώνει τις βαθύτερες πεποιθήσεις μας περί αυτοδιακυβέρνησης και είναι ακόμη σημαντική στον σημερινό μας κόσμο. Για να εκτιμήσει κάποιος την σημασία της, όμως, πρέπει να εξετάσει την σκοτεινή περίοδο μετά το τέλος της οκταετούς πάλης της Αμερικής για ανεξαρτησία.

Η ιστορία ξεκινάει με την άφιξη του στρατηγού Ουάσιγκτον στην Ανάπολη του Μέρυλαντ, στις 19 Δεκεμβρίου 1783. Η χώρα ήταν επιτέλους εν ειρήνη – λίγες εβδομάδες μετά την αναχώρηση των τελευταίων Βρετανικών στρατευμάτων από το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Οι προηγούμενοι 8 μήνες όμως ήταν μια περίοδος τρομερής αναταραχής και αγωνίας για τον Ουάσιγκτον, ο οποίος ήταν πάντα τόσο συγκρατημένος στην συμπεριφορά του. Ο στρατός του είχε διαλυθεί και σταλεί στα σπίτια τους, απλήρωτος, από ένα Κογκρέσο που τελούσε υπό οικονομική χρεωκοπία, χωρίς νικητήρια παρέλαση ή έστω μια δήλωση ευχαριστιών για τα χρόνια θυσιών και πόνου που υπέστησαν οι στρατιώτες.

Αντ’ αυτού, πολλοί βουλευτές και οι σύμμαχοι τους στον Τύπο είχαν διεξάγει μια δηλητηριώδη εκστρατεία κατασυκοφάντησης των στρατιωτών- ειδικά των αξιωματικών, γιατί δήθεν απαίτησαν υπερβολικά ποσά για πληρωμές καθυστερούμενων μισθών και συντάξεις. Ο Ουάσιγκτον είχε κάνει ό,τι μπορούσε για να πείσει το Κογκρέσο να πληρώσει τους στρατιώτες αλλά είχε αποτύχει και, ως αποτέλεσμα, είχε χάσει τον σεβασμό πολλών από τους νεότερους αξιωματικούς. Μερικοί από αυτούς άρχισαν να τον αποκαλούν, υποτιμητικά, “η Μεγάλη Βεντέτα”, μια κοροϊδευτική αναφορά στην διεθνή φήμη του. Όταν αποχαιρέτισε τους αξιωματικούς του στην Ταβέρνα Φρόνσις, στη Νέα Υόρκη, στις αρχές Δεκεμβρίου, είχε ξεσπάσει σε λυγμούς βλέποντας την οργή και την απόρριψη στα πρόσωπα πολλών από τους συντρόφους του.

Ο Αλεξάντερ Χάμιλτον, που ήταν τότε βουλευτής και κάποτε υπήρξε ο πιό έμπιστος βοηθός του Ουάσιγκτον, του έγραψε σε μια σκοτεινή επιστολή ότι η χώρα διαπνεόταν από «αίσθημα αντίθεσης στην ύπαρξη στρατού» και αυτό έβρισκε σύμφωνους πολλούς βουλευτές. Ο Χάμιλτον πρόσθεσε ότι είχε «αδιάφορη γνώμη για την εντιμότητα» των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, σε μια ακραία έκφραση οργής.

Πολύ σύντομα, ο Χάμιλτον άρχισε να εκφράζει ακόμη χειρότερη γνώμη για το Κογκρέσο. Τα μέλη του εγκατέλειψαν την Φιλαδέλφεια κακήν κακώς όταν μερικές εκατοντάδες απλήρωτοι στρατιώτες στην φρουρά της πόλης περικύκλωσαν το Πολιτειακό Μέγαρο της Πενσυλβάνια, απαιτώντας να τους πληρωθούν οι μισθοί που τους οφείλονταν. Ο βουλευτής Χάμιλτον χαρακτήρισε το γεγονός «απαίσιο και αηδιαστικό πέρα ως πέρα» και σύντομα παραιτήθηκε της έδρας του στο Κογκρέσο.

Η χώρα ήταν σύμφωνη. Οι εφημερίδες, από την Βοστώνη έως την Σαβάνα της Τζόρτζια, δημοσίευαν καταδικαστικά σχόλια για το Κογκρέσο. Οι πολιτικοί κατέφυγαν στο Πρίνστον του Νιού Τζέρσεϋ, όπου απέρριψαν την συμβουλή του Ουάσιγκτον να χρηματοδοτήσουν την δημιουργία ενός μικρού, τακτικού στρατού, και μετά κατέληξαν στην Ανάπολη του Μέρυλαντ.

Στο Άμστερνταμ, όπου τραπεζίτες προσπαθούσαν να διαθέσουν μερίδια ομολογιακού δανείου των ΗΠΑ που διαπραγματεύθηκε ο μετέπειτα Πρόεδρος της χώρας Τζων Άνταμς, η ζήτηση εξανεμίσθηκε. Ακόμη και ο καλύτερος φίλος της Αμερικής στην Ευρώπη, ο Μαρκήσιος ντε Λαφαγιέτ, αναρωτήθηκε δημόσια εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες οδεύουν προς κατάρρευση. Ο Ουάσιγκτον, βαθύτατα αποθαρρυμένος, δήλωσε ότι, κατά τη γνώμη του, «το ένα κεφάλι είχε χωρισθεί στα δέκα τρία».

Υπήρχε κάποιος που μπορούσε να σώσει την κατάσταση; Πολλοί πίστευαν ότι μόνο ο Τζωρτζ Ουάσιγκτον μπορούσε να πραγματοποιήσει αυτό το θαύμα.

Νωρίτερα εκείνη την χρονιά είχε δεχθεί εισηγήσεις να διαλύσει το Κογκρέσο και να κυβερνήσει σαν βασιλιάς χωρίς στέμα, υπό τον τίτλο του προέδρου. Αρνήθηκε αποφασιστικά ακόμη και να συζητήσει την ιδέα. Τώρα πολλοί αναρωτούντο εάν είχε αλλάξει γνώμη. Κατ’ ελάχιστον, θα μπορούσε να εμφανισθεί προ του Κογκρέσου και να απευθύνει μια καταδικαστική αποκήρυξη της δειλής αναχώρησης τους από την Φιλαδέλφεια και της αγνωμοσύνης προς τους στρατιώτες του. Μιά τέτοια πράξη θα κατέστρεφε τα οποιαδήποτε ψήγματα αξιοπιστίας είχαν απομείνει στους πολιτικούς.

Στις 12 το μεσημέρι της 23ης Δεκεμβρίου 1783, ο Ουάσιγκτον και δύο υπασπιστές του περπάτησαν από το ξενοδοχείο τους στο Πολιτειακό Μέγαρο της Ανάπολης, όπου συνεδρίαζε το Κογκρέσο. Ούτε 20 βουλευτές δεν είχαν θεωρήσει την περίσταση σημαντική για να παρευρεθούν.

Ο στρατηγός και οι υπασπιστές του κάθισαν στις θέσεις τους στην αίθουσα. Ο προέδρος του Κογκρέσου, Τόμας Μίφλιν από την Πενσυλβάνια, κήρυξε την έναρξη της συνεδρίασης: «Κύριε, το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών είναι σε συνεδρίαση και έτοιμο να ακούσει την δήλωση σας».

Ο Μίφλιν ήταν ένας από τους στρατηγούς που αποπειράθηκαν να εξευτελίσουν τον Ουάσιγκτον και να τον αναγκάσουν να παραιτηθεί τον δύσκολο χειμώνα που ο στρατός του επαναστατημένου έθνους ήταν στρατοπεδευμένος στο Βάλεϋ Φόρτζ της Πενσυλβάνια. Είχε συκοφαντήσει τον Ουάσιγκτον ως παραφουσκωμένο εγωιστή, είχε υποτιμήσει τις στρατιωτικές του ικανότητες, και χρησιμοποίησε τον πλούτο του για να πείσει αρκετά μέλη του Κογκρέσου να συμφωνήσουν μαζί του. Μερικούς μήνες αργότερα, ο Μίφλιν εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση από τον στρατό όταν κατηγορήθηκε για κατάχρηση εκατομμυρίων δολαρίων υπό το αξίωμα του υπεύθυνου επιμελητείας.

Απευθυνόμενος στον πνιγμένο στα σκάνδαλα αντίπαλο του, ο Ουάσιγκτον έβγαλε τον λόγο του από την τσέπη του σακακιού του και τον ξεδίπλωσε με τρεμάμενα χέρια. «Κύριε Πρόεδρε», άρχισε με χαμηλή φωνή που μαρτυρούσε πόνο. «Αφού ολοκληρώθηκαν επιτέλους τα σπουδαία γεγονότα από τα οποία εξαρτάτο η παραίτηση μου, έχω τώρα την τιμή να προσφέρω τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια προς το Κογκρέσο και να παρουσιασθώ ενώπιον του για να παραδώσω στα χέρια σας το διαπίστευμα που μου επιδόθηκε και να διεκδικήσω το δικαίωμα να αποσυρθώ από την υπηρεσία της πατρίδος μου».

Ο Ουάσιγκτον συνέχισε εκφράζοντας ευγνωμοσύνη για την υποστήριξη των «συμπατριωτών μου» και «του στρατού γενικότερα». Η αναφορά στους στρατιώτες του προκάλεσε συναισθήματα τόσο ισχυρά που έσφιξε το χαρτί με τον λόγο με τις δύο γροθιές του για να το κρατήσει σταθερό. Συνέχισε: «Το θεωρώ απαραίτητο καθήκον μου να ολοκληρώσω αυτή την τελευταία πράξη της ζωής μου στον δημόσιο βίο, επαφείοντας τα συμφέροντα της πατρίδας μου στην προστασία του Παντοδύναμου Θεού και σε αυτούς που επιβλέπουν την θεϊκή φροντίδα των συμφερόντων αυτών [δηλ. το Κογκρέσο].»

Για αρκετή ώρα ο Ουάσιγκτον δεν μπορούσε να αρθρώσει άλλη λέξη. Δάκρυα χάραζαν τα μάγουλα του. Τα λόγια του άγγιξαν μια φλέβα θρησκευτικής πίστης στα βάθη της ψυχής του, που είχε αναπτυχθεί μέσα από εμπειρίες στα πεδία των μαχών και τον είχαν πείσει για την ύπαρξη ενός φιλεύσπλαχνου θεού που τον είχε προστατέψει και την χώρα του, κατ’ επανάληψη, σε όλο τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Χωρίς την πίστη του, μπορεί να μην ήταν ποτέ σε θέση να αντέξει τις δυσκολίες και την οργή που είχε ζήσει τους περασμένους οχτώ μήνες.

Ο Ουάσιγκτον έβγαλε μετά από το σακάκι του την περγαμηνή του διορισμού του ως διοικητή του στρατού των επαναστατημένων Αμερικανών. «Έχοντας τώρα ολοκληρώσει το έργο που μου ανατέθηκε, αποσύρομαι από τη μεγάλη σκηνή της δημόσιας δράσης και αποχαιρετώ το ενάρετο αυτό Σώμα υπό το οποίο υπηρέτησα, και καταθέτω τώρα την εντολή μου και εγκαταλείπω τον δημόσιο βίο». Κάνοντας ένα βήμα μπροστά, παρέδωσε το έγγραφο στον Μίφλιν.

Αυτή ήταν –και παραμένει- η πιό σημαντική στιγμή της Αμερικανικής ιστορίας.

Ο άνθρωπος που θα μπορούσε να διαλύσει εκείνο το ανίκανο Κογκρέσο και να εξασφαλίσει, για τον ίδιο και τους στρατιώτες του, ανταμοιβές αντάξιες του θάρρους και των θυσιών τους, αποκήρυσσε την απόλυτη εξουσία. Με αυτή την δημόσια και αδιαμφισβήτητη πράξη, ο Ουάσιγκτον έκανε περισσότερα για να επιβεβαιώσει την διακυβέρνηση της Αμερικής από τον λαό, από ό,τι θα μπορούσαν να κάνουν χιλιάδες διακυρήξεις από νομοθετικά σώματα και διατριβές φιλοσόφων.

Ο Τόμας Τζέφερσον, συγγραφέας της μεγαλύτερης από αυτές τις διακυρήξεις, ήταν παρών σε αυτή την δραματική στιγμή, ως βουλευτής από την Βιρτζίνια. Διαισθητικά, αντελήφθη την ιστορικότητα της στιγμής. «Η μετριοφροσύνη ενός και μόνο ανθρώπου», έγραψε αργότερα, «μάλλον απέτρεψε από του να ολοκληρωθεί αυτή η επανάσταση, όπως οι περισσότερες άλλες έχουν τελειώσει, με υπονόμευση αυτής της ίδιας της ελευθερίας που είχε σαν σκοπό να εγκαθιδρύσει».

Στην Ευρώπη, η παραίτηση του Ουάσιγκτον αποκατέστησε το τρωθέν κύρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Εφημερίδες από το Λονδίνο έως την Βιέννη την ανέφεραν με θαυμασμό και περιέργεια. Ο Τζων Τρέμπουλ, ζωγράφος από το Κονέτικατ, που σπούδαζε τότε στην Αγγλία, έγραψε ότι είχε προκαλέσει «έκπληξη και θαυμασμό στην γωνιά αυτή του κόσμου».

Ο Ουάσιγκτον χαιρέτησε με χειραψία όλα τα παρόντα μέλη του Κογκρέσου και μερικούς θεατές. Εν τω μεταξύ, οι υπασπιστές του έφερναν τα άλογα και τα κάρα με τα προσωπικά του είδη από το ξενοδοχείο. Είχαν δώσει εντολή να είναι όλα συσκευασμένα και έτοιμα για άμεση αναχώρηση.

Την επόμενη μέρα, ύστερα από μια στάση το βράδυ σε ένα πανδοχείο, συνέχισαν την πορεία προς την οικία του Ουάσιγκτον, στο Μάουντ Βέρνον [της Βιρτζίνια, κοντά στην σημερινή πρωτεύουσα των ΗΠΑ.] Τελικά, καθώς έπεφτε η δύση στον χειμωνιάτικο ουρανό, είδαν το σπίτι, δίπλα στον ποταμό Ποτόμακ. Μέσα από τα γυμνά κλαδιά των δέντρων και τα παγωμένα λειβάδια, οι τρεις ιππείς προχώρησαν προς το σπίτια με τις λευκές κολώνες στην πρόσοψη, τα παράθυρα του οποίου φωτίζονταν από το φως των κεριών. Στην πόρτα περίμενε η Μάρθα Ουάσιγκτον και δύο εγγόνια. Ήταν παραμονή Χριστουγέννων. Ο Ουάσιγκτον – και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής- είχαν επιβιώσει των κινδύνων τόσο του πολέμου όσο και της ειρήνης.

Thomas Fleming
Δημοσιεύτηκε στη Wall Street Journal στις 24.12.2007.
Μετάφραση στα Ελληνικά: Περικλής Φ. Κωνσταντινίδης

Share

Kristallnacht: Νύχτα των Σπασμένων Κρυστάλλων

Πριν 70 χρόνια, τη νύχτα της 9ης προς 10η Νοεμβρίου 1938, πάνω από 200 Συναγωγές στη Γερμανία καταστράφηκαν· χιλιάδες Εβραϊκά καταστήματα λεηλατήθηκαν· 92 Εβραίοι δολοφονήθηκαν· και 25.000-30.000 Εβραίοι συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως.

Η Kristallnacht σηματοδοτεί την αρχή του Ολοκαυτώματος.  Ο κατατρεγμός των Εβραίων, από πολιτικός, οικονομικός και κοινωνικός γίνεται τώρα και φυσικός, με βία και φόνους.

Αφορμή για τη Νύχτα των Κρυστάλλων στάθηκε η δολοφονία ενός Γερμανού διπλωμάτη στο Παρίσι, από ένα 17χρονο Εβραιόπουλο.  Ο έφηβος είχε εξοργιστεί επειδή έμαθε πως η οικογένειά του είχε εκδιωχθεί από τον τόπο τους στη Γερμανία.

Στις 7 Νοεμβρίου 1938, μπήκε στη Γερμανική πρεσβεία στο Παρίσι και πυροβόλησε έναν χαμηλόβαθμο διπλωμάτη, στο όνομα 12.000 κατατρεγμένων Εβραίων.  Ο Γερμανός διπλωμάτης υπέκυψε στα τραύματά του δυο μέρες αργότερα.

Το όνομα Kristallnacht αναφέρεται στο σπάσιμο των γυάλινων βιτρίνων χιλιάδων εβραϊκών καταστημάτων.

Κι επειδή της ιστορίας (ή της μοίρας) δεν της λείπει η ειρωνία, 51 χρόνια μετά τη Νύχτα των Σπασμένων Κρυστάλλων έπεφτε το Τείχος του Βερολίνου.

Παρότι το απεύχομαι, φοβάμαι πως η Ελλάδα οδεύει προς συνθήκες υπό τις οποίες θα ευδοκιμήσει εγχώρια Kristallnacht. Το μείγμα λαϊκισμού, ανευθυνότητας, και ημιμάθειας σε συνδυασμό με μια παρακμιακή οικονομία και ένα ελλειματικό πολίτευμα δεν μου αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας.

 

Share