Τριανταδύο: τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ’ ἐς πλείονας οἰκεῖν

Ωραίος δυαδικός αριθμός, 25, ήταν η πρώτη εντύπωση που μου έκανε η έκκληση 32 συμπολιτών με τίτλο «Τολμήστε». Ομολογώ πως δεν έχω καταλάβει τον σκοπό της έκκλησης. Μου φάνηκε σαν το προοίμιο μιας μισοτελειωμένης διακήρυξης, μιας προσπάθειας που ξεκίνησε καλά αλλά ξεφούσκωσε μόλις ήρθε η ώρα να περάσει το κείμενο από τη γενικολογία σε συγκεκριμένες προτάσεις. Φανταστείτε τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ να σταματά μετά την 4η παράγραφο. Ή τον Περικλή να δηλώνει μόνο

Ξρώμεθα γὰρ πολιτείᾳ οὐ ζηλούσῃ τοὺς τῶν πέλας νόμους, παράδειγμα δὲ μᾶλλον αὐτοὶ ὄντες τισὶν ἢ μιμούμενοι ἑτέρους. καὶ ὄνομα μὲν διὰ τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ’ ἐς πλείονας οἰκεῖν δημοκρατία κέκληται·

και μετά να κατεβαίνει από το βήμα για να προλάβει τον καφέ του στο Ζόναρς.

Φαντάστηκα πως η αδυναμία μου να αντιληφθώ το νόημα του εγχειρήματος των τριανταδυό, οφείλεται στη φυσική απόσταση που με χωρίζει από την Ελλάδα. Φαίνεται όμως πως δεν ήμουν μόνος. Ούτε η απόσταση είχε να κάνει κάτι.

Μια μέρα μετά τη δημοσίευση της ένας από τους συνυπογράφοντες την έκκληση των 32, ο καθηγητής Γιώργος Γιατρομανωλάκης, με ένα μάλλον τσαπατσούλικο κείμενο προσπάθησε να δώσει εξηγήσεις για την πρωτοβουλία αυτή. Εξηγήσεις τις οποίες απηύθηνε προς «πολίτες» και όχι συμπολίτες. Δυο μέρες αργότερα πέντε ακόμη συνυπογράφοντες (νάτο πάλι το 2 με το 5) δημοσίευσαν διευκρινιστικές δηλώσεις για την κίνησή τους.

Ως χώρα βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο της πορείας μας που δεν χωρά γενικόλογες εκκλήσεις ακόμη κι όταν συνοδεύονται από ερμηνευτικές διευκρινήσεις. Τέτοιες εκκλήσεις δίχως συγκεκριμένες προτάσεις και δίχως μια στοιχειώδη θεσμική συγκρότηση εξανεμίζονται και ξεχνιούνται. Καμιά έκκληση και καμιά διακήρυξη δεν πρόκειται να προσφέρει άμεσα αποτελέσματα. Ούτε η Ελλάδα πρόκειται να αλλάξει σε 1-2 χρόνια.

Χρειαζόμαστε, πιστεύω, μια κοινή πεποίθηση πως οι αλλαγές που είναι απαραίτητες για τον εξορθολογισμό του τόπου θα πάρουν τουλάχιστον μισή γενιά αν όχι ολόκληρη. Χρειαζόμαστε μια κοινή πεποίθηση πως οι αλλαγές θα πρέπει να γίνουν συστηματικά και με βάση μια κοινώς αποδεκτή προτεραιότητα. Χρειαζόμαστε μια κοινή πεποίθηση αξιών και αρχών.

Μου φαίνεται δύσκολο να εδραιωθούν τέτοιες πεποιθήσεις με γενικόλες εκκλήσεις, δηλώσεις, και διακηρύξεις, ειδικά όταν εκπορεύονται από μικρές ομάδες και δεν δημιουργούν αίσθημα κοινοκτημοσύνης. Μεταξύ των μικρο-ομάδων τύπου «32» και των ετερόκλητων συνοθυλευμάτων τύπου  Σπίθας, υπάρχει ένα κενό λόγου, τόλμης, αξιών, προτάσεων, δράσεων, και διαλόγου. Η πλήρωση και εκπλήρωση του κενού αυτού γίνεται με πολιτείᾳ οὐ ζηλούσῃ τοὺς τῶν πέλας νόμους. Μια πολιτεία, ένα πολίτευμα δηλαδή που ἐς πλείονας οἰκεῖν.

Δεν είναι τυχαίο ίσως που στην Οδό Νικήτα Ράντου ο αριθμός 32 παραμένει ακατοίκητος. Και πως το σύντομο μήνυμα από παλιό φίλο στην Ελλάδα σήμερα εμπεριέχει μια πιο ουσιαστική δήλωση από αυτή των 32:

Σε χαιρετώ να είσαι καλά, πρέπει να πάω σε ένα γάμο. Είναι μια μορφή αντίστασης και αυτή, να δημιουργείς οικογένεια σε τέτοιες συνθήκες…

Share

1 thought on “Τριανταδύο: τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ’ ἐς πλείονας οἰκεῖν

  1. Λεο, δεν είναι Περικλής οι 32. Και ο πήχυς για το δημόσιο λόγο στην Ελλάδα είναι ευτυχώς ή δυστυχώς πολύ χαμηλότερα από τον Επιτάφιο. Νομίζω είσαι πολύ αυστηρός λοιπόν σε αυτό. Νομίζω θα αρκούσε οι 32 να μπορούν να συνταχθούν πίσω από κάτι πιο χειροπιαστό από την ανάγκη για ευθύνη και ηγεσία, αν έχουν κάτι τέτοιο κοινό. 

Leave a Reply

Your email address will not be published.