Έχουν περάσει 43 χρόνια από τότε που μπήκε στο Σύνταγμα της Ελλάδας πρόβλεψη για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στο εξωτερικό, για όσους Έλληνες βρίσκονται εκεί. Το θέμα έρχεται και πάλι στην επικαιρότητα. Για μια ακόμη φορά ακούγονται ανοησίες και ανακρίβειες. Με το κείμενο αυτό ελπίζω να συμβάλω στην απομυθοποίηση κάποιων δοξασιών και να καταγράψω συχνές ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους, για την ψήφο των Ελλήνων στο εξωτερικό.

Μ Υ Θ Ο Ι   /   Α Λ Η Θ Ε Ι Ε Σ

Μύθος: η Βουλή (ή η Κυβέρνηση) μπορούν να δώσουν δικαίωμα ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού.

Αλήθεια: Βουλή ή Κυβέρνηση δεν μπορούν να δώσουν τέτοιο δικαίωμα. Για τον απλό λόγο πως το δικαίωμα αυτό υπάρχει ήδη. Κάθε Έλληνας, όπου κι αν ζει, έχει το δικαίωμα ψήφου. Το μόνο που μπορεί να κάνει η Βουλή ή η Κυβέρνηση είναι επιτρέψει την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στο εξωτερικό, ώστε οι Έλληνες που βρίσκονται έξω από τη χώρα την μέρα των εκλογών να μπορούν να ψηφίζουν.

Μύθος: θα ψηφίζουν οι ομογενείς και θα αλλοιώνεται η βούληση του Ελληνικού λαού.

Αλήθεια: η συντριπτική πλειοψηφία των ομογενών δεν έχει δικαίωμα ψήφου σε Ελληνικές εκλογές επειδή δεν είναι Έλληνες ή Ελληνίδες.

Μύθος: εδώ ψηφίζουν οι ομογενείς από τη Ρωσσία, δε θα ψηφίζουν οι ομογενείς από την Αυστραλία;

Αλήθεια: οι ομογενείς από τη Ρωσσία (και άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ) που ψηφίζουν στην Ελλάδα έχουν περάσει από τη διαδικασία της πολιτογράφησης και έχουν αποκτήσει την Ελληνική υπηκοότητα. Ψηφίζουν δηλαδή με την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη, όχι του ομογενούς. Ομογενής που δεν έχει Ελληνική υπηκοότητα, δεν μπορεί να ψηφίσει σε Ελληνικές εκλογές.

Μύθος: απόδημοι και ομογένεια είναι το ίδιο πράγμα.

Αλήθεια: δεν είναι το ίδιο πράγμα, αλλά η εμμονή πολιτικών και δημοσιογράφων να αναφέρονται στην «ομογένεια» ενώ στην ουσία μιλούν για τους «απόδημους» έχει δημιουργήσει τεράστια σύγχυση. Η ομογένεια είναι το σύνολο των ανθρώπων με Ελληνικές καταβολές. Ομογενής ο Αμερικανός τρισέγγονος των σφουγγαράδων στο Tarpon Springs, ομογενής κι ο Δραμινός που φεύγει για μεταπτυχιακά στις ΗΠΑ. Οι περισσότεροι ομογενείς δεν έχουν Ελληνική ιθαγένεια. Όλοι οι απόδημοι, έχουν.

Μύθος: υπάρχει απόφαση του Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που λέει ότι η Ελλάδα δεν είναι υποχρεωμένη να παρέχει δυνατότητα ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού.

Αλήθεια: Με την απόφαση 42202/07 που εκδόθηκε το 2012, το ΕΔΔΑ κρίνει ότι το άρθρο 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ δεν υποχρεώνει την Ελλάδα να εξασφαλίζει σε απόδημους τη δυνατότητα να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους στο εξωτερικό. Το δικαστήριο όμως αναγνωρίζει πως τέτοια υποχρέωση έχει αναλάβει αυτοβούλως η Ελλάδα (με το άρθρο 51, παρ. 4 του Συντάγματος), και επισημαίνει πως εδω και 43 χρόνια η χώρα δεν έχει κάνει το παραμικρό στο θέμα αυτό.

Ουσιαστικά δηλαδή το ΕΔΔΑ λέει ότι το αν θα ψηφίζουν οι πολίτες μιας χώρας στο εξωτερικό, είναι θέμα εθνικού δικαίου και δεν επιβάλλεται από την ΕΣΔΑ. Η Ελλάδα έχει αποφασίσει εδώ και 43 χρόνια την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στο εξωτερικό. Καποια στιγμή δεν θα πρέπει να υλοποιηθεί αυτή η απόφαση;

Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α Τ Α   /   Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ

Ερώτημα: τι ακριβώς λέει το Σύνταγμα;

Απάντηση: το Σύνταγμα λέει:

Οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Επικράτεια. Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια. Ως προς τους εκλογείς αυτούς η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια.
(Άρθρο 51, παρ. 4· οι έγχρωμες επισημάνσεις δικές μου)

Το άρθρο 51 του Συντάγματος του 1975. Η παράγραφος 4 προβλέπει άσκηση εκλογικού δικαιώματος στο εξωτερικό.

Το Σύνταγμα δηλαδή προβλέπει, από το 1975, τη δυνατότητα άσκησης εκλογικού δικαιώματος στο εξωτερικό από κάθε εκλογέα που μπορεί να βρίσκεται εκεί περιστασιακά ή μόνιμα. Είτε δηλαδή τυχαίνει να βρίσκεται κανείς σε διακοπές στο εξωτερικό ανήμερα των εκλογών, είτε είναι μόνιμος κάτοικος του εξωτερικού, το Σύνταγμα προβλέπει την άσκηση εκλογικού δικαιώματος έξω από την Επικράτεια.

Ερώτημα: αφού το Σύνταγμα μιλά για κάθε εκλογέα εκτός επικρατείας, γιατί συζητούμε για αποδήμους και ομογενείς;

Απάντηση: επειδή, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, οι εκλογείς εκτός επικρατείας είναι απόδημοι Έλληνες.

Ερώτημα: ποιά η διαφορά ομογένειας και αποδήμων;

Απάντηση: η Ελληνική ιθαγένεια. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία, οι ομογενείς δεν έχουν Ελληνική ιθαγένεια. Οι απόδημοι, είναι Έλληνες πολίτες, έχουν δηλαδή την Ελληνική ιθαγένεια.

Ερώτημα: πώς γίνεται κάποιος απόδημος Έλληνας;

Απάντηση: στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι απόδημοι Έλληνες έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα, και έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό για σπουδές, εργασία, ή άλλους λόγους. Υπάρχει και μια δεύτερη κατηγορία αποδήμων Ελλήνων: τα παιδιά των Ελλήνων μεταναστών.

Ερώτημα: πώς γίνεται κάποιος ομογενής;

Απάντηση: γενικά ομογενής θεωρείται όποιος έχει Ελληνικές καταβολές και ζει στο εξωτερικό, είτε πρόκειται για Έλληνα μετανάστη είτε για μακρινό απόγονό του. Το ερώτημα είναι πότε χάνουν την Ελληνική υπηκόοτητα οι ομογενείς.

Ο κώδικας Ελληνικής ιθαγένειας ορίζει ότι «το τέκνο Έλληνα ή Ελληνίδας αποκτά από τη γέννησή του την Ελληνική Ιθαγένεια». Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά των μεταναστών έχουν Ελληνική ιθαγένεια ακόμη κι αν γεννηθούν στο εξωτερικό. Και τα παιδιά των παιδιών αυτών, επίσης κοκ. Αλλά από γενιά σε γενιά χαλαρώνουν οι δεσμοί με την Ελληνική καταγωγή. Συνήθως μετά από 1 ή 2 γενεές πολλοί γονείς, παρόλο που έχουν Ελληνική ιθαγένεια, σταματούν να δηλώνουν τις γεννήσεις των παιδιών τους στο ειδικό ληξιαρχείο, ώστε να την αποκτήσουν κι αυτά. Έτσι χάνεται το νήμα της Ελληνικής υπηκοότητας, αν και παραμένει η ιδιότητα του ομογενούς.

Ερώτημα: ένας Αυστραλός, του οποίου ο πιο πρόσφατος δεσμός με Ελληνική καταγωγή είναι η Ελληνίδα προ-προ-γιαγιά του, θεωρείται ομογενής; Μπορεί να αποκτήσει Ελληνική ιθαγένεια;

Απάντηση: θεωρείται ομογενής και θεωρητικά μπορεί να αποκτήσει Ελληνική ιθαγένεια [ μπορεί να έχουν ήδη ανενεργο ιθαγένεια ]. Πρακτικά αυτό είναι πολύ δύσκολο, επειδή απαιτεί αναζητήσεις για εγγραφές σε δημοτολόγια που γίναν πριν 100 χρόνια και ίσως έχουν καταστραφεί. Εκτιμώ πως όταν ο πιο πρόσφατος πρόγονος είναι προ-πάππος ή μεγαλύτερος, η πιθανότητα απόκτησης Ελληνικής ιθαγένειας είναι απειροελάχιστη.

Ερώτημα: γιατί πολιτικοί και δημοσιογράφοι συγχέουν τους όρους ομογενείς και απόδημοι;

Απάντηση: προσωπική εκτίμησή μου είναι πως πρόκειται είτε για ρητορικό οίστρο (ίσως η λέξη ομογένεια είναι πιο … πιασάρικη) είτε για λεξική πενία. Από υπευθυνότητα πάντως δεν το κάνουν.

Ερώτημα: ωραία όλα αυτά αλλά γιατί να ψηφίζει κάποιος που μένει έξω και δεν βιώνει όσα τραβούν αυτοί που ζουν στην Ελλάδα;

Απάντηση: επειδή έτσι ορίζει το Σύνταγμα της χώρας. Τα πολιτικά δικαιώματα που απολαμβάνουν οι Έλληνες πολίτες δεν περιορίζονται λόγω τόπου διαμονής. Ούτε καθορίζονται με βάση το εισόδημα, την φοροδοτική ικανότητα, την μόρφωση, το φύλο, το θρήσκευμα, τον βαθμό ενημέρωσης για την Ελληνική επικαιρότητα, κα.

Ερώτημα: τι εμποδίζει σήμερα τους Έλληνες του εξωτερικού να ψηφίζουν στις εκλογές στην Ελλάδα;

Απάντηση: κυρίως η απόσταση και το κόστος πρόσβασης. Δεν είναι εύκολο να αφήνεις δουλειές κι υποχρεώσεις για να ταξιδέψεις 4-24 ώρες, και να ψηφίσεις. Ειδικά για κατοίκους σε άλλες ηπείρους, το ταξίδι αυτό απαιτεί απουσία τουλάχιστον 4-6 ημερών από το σπίτι τους και τις δουλειές τους.

Ερώτημα: δεν υπάρχει τεχνολογική λύση στο πρόβλημα αυτό;

Απάντηση: βεβαιως και υπάρχει. Οι Έλληνες του εξωτερικού που ταξιδεύουν στην Ελλάδα για να ψηφίσουν ήδη χρησιμοποιούν τεχνολογικά μέσα: αεροπλάνα, αυτοκίνητα, και τρένα, κυρίως. Μια προσφορότερη και απλούστερη τεχνολογική λύση είναι η επιστολική ψήφος, την οποία προβλέπει το Σύνταγμα της χώρας.

Ερώτημα: τι είναι η επιστολική ψήφος;

Απάντηση: είναι η δυνατότητα να ψηφίζει κανείς ταχυδρομικώς. Ήδη σήμερα ψηφίζουμε χρησιμοποιώντας φακέλους και ειδικά γραμματοκιβώτια (τα λέμε κάλπες), προσερχόμενοι σε εκλογικά τμήματα τη μέρα των εκλογών. Με την επιστολική ψήφο βάζουμε το ψηφοδέλτιό μας σε φάκελο και το ταχυδρομούμε εγκαίρως ώστε να φτάσει στην Ελλάδα και να καταμετρηθεί την ημέρα των εκλογών.

Ερώτημα: μπορεί να διασφαλιστεί η μυστικότητα της επιστολικής ψήφου ;

Απάντηση: ναι. Υπάρχουν πολλές βελτιστες πρακτικές διασφάλισης μυστικότητας και ακεραιότητας της επιστολικής ψήφου.

Ερώτημα: η επιστολική ψήφος προϋποθέτει έγκαιρη κατάρτιση και εκτύπωση ψηφοδελτίων, ώστε οι ψηφοφόροι στο εξωτερικό να τα έχουν 1-2 μήνες πριν τις εκλογές. Μπορεί να γίνει αυτό στην Ελλάδα;

Απάντηση: ναι. Είναι ζήτημα νομοθετικής ρύθμισης και σοβαρής λειτουργίας των κομμάτων. Ακόμη και για πρόωρες εκλογές, αν η κατάρτιση των ψηφοδελτίων γίνει 1 μήνα νωρίς, αυτά μπορούν να διατεθούν εγκαίρως σε ηλεκτρονική μορφή μέσω του διαδικτύου, στους Έλληνες του εξωτερικού.

Ερώτημα: και γιατί να μην ψηφίζουμε κατευθείαν από το διαδίκτυο;

Απάντηση: ας ξεκινήσουμε από τα απλά, καθιερώνοντας την επιστολική ψήφο ως τρόπο ενάσκησης εκλογικού δικαιώματος για όλους τους Έλληνες που βρίσκονται στο εξωτερικό ακόμη και περιστασιακά, και βλέπουμε για κάτι περισσότερο.

Ερώτημα: τι περιμένουμε τότε;

Απάντηση: Το Σύνταγμα προβλέπει τη δυνατότητα άσκησης εκλογικού δικαιώματος στο εξωτερικό, εδώ και 43 χρόνια. Μάλιστα προτείνεται η επιστολική ψήφος ως πρόσφορος τρόπος. Η υλοποίηση αυτής της πρόβλεψης απαιτεί διευρυμένη πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή· κάτι που προϋποθέτει κατά τη γνώμη μου, πολιτικό ήθος και ακεραιότητα υψηλότερα των περιστάσεων σήμερα.

Ερώτηση: εκτός από την επιστολική ψήφο υπάρχει άλλος τρόπος να ψηφίζουν οι Έλληνες του εξωτερικού στον τόπο διαμονής τους;

Απάντηση: ναι. Η επιστολική ψήφος είναι ο βολικότερος και ασφαλέστερος τρόπος αλλά όχι ο μοναδικός. Αν κανείς θέλει να δυσκολέψει τη ζωή των Ελλήνων του εξωτερικού, μπορεί να προτείνει άλλους τρόπους ενάσκησης του εκλογικού δικαιώματος.

Ερώτηση: πώς θα καταμετρούνται οι ψήφοι των αποδήμων; Σε ποιά περιφέρεια;

Απάντηση: αυτό είναι θέμα νομοτεχνικού σχεδιασμού και θα έπρεπε να είχε απαντηθεί εδώ και 43 χρόνια, από τότε δηλαδή που μπήκε στο Σύνταγμα η πρόβλεψη για την ψήφο των Ελλήνων στο εξωτερικό.

Γενικά, υπάρχουν τρεις τρόποι καταμέτρησης των ψήφων εξωτερικού: (1) στην εκλογική περιφέρεια απ’ όπου κατάγεται ο εκλογέας· (2) στο σύνολο επικράτειας· και (3) σε ειδική περιφέρεια αποδήμων. Κάθε τρόπος έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Προσωπικά θα προτιμούσα τον πρώτο ή τον δεύτερο τρόπο και θα απέφευγα τον τρίτο.

Ευχαριστώ τους συναπόδημους φίλους Μάνο Μακράκη και Νίκο Σαραντάκο που διάβασαν το κείμενο αυτό πριν την δημοσίευση και κάναν χρήσιμες υποδείξεις για την βελτίωσή του. Προτάσεις για παραπέρα βελτίωση του κειμένου, είναι πάντοτε καλοδεχούμενες.

Η παρέμβαση ένστολων στην πολιτική τάξη μιας χώρας είναι, εξ ορισμού, ενέργεια πραξικοπηματική.   Ακόμη κι αν πρόκειται για μια γελοία επίδειξη συλλογικής ηλιθιότητας, όπως αυτή των ΜΥΑ κατά την παρέλαση της 25ης Μαρτίου, σε συμβολικό επίπεδο τουλάχιστον η κίνησή τους ήταν ανατρεπτική του πολιτεύματος.

Κι επειδή ο τόπος περνά δύσκολες μέρες, τέτοια περιστατικά εύκολα μπορούν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση των ξενοφοβικών και φυλετικών ανακλαστικών μας.

Βιβλία κατεστραμένα από τον εμπρησμό της Συναγωγής. Η φωτογραφία είναι από το ιστολόγιο της Συναγωγής Χανίων.

Καίγεται ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Σύνταγμα και συγκλονίζεται το πανελλήνιο.  Καίγεται η ιστορική συναγωγή στα Χανιά και κάνουμε σα να μην τρέχει τίποτα.   Έχει δηλαδή προ καιρού καεί και το φιλότιμο και η συνείδηση μας, στις φλόγες της υποκρισίας μας.  Φλόγες αφεγγείς που τρέφουν τον σκοταδισμό, την εσωστρέφεια, και την οπισθοδρόμηση — τα σαράκια δηλαδή που θα μας αποσυνθέσουν τελικά.

Η συναγωγή των Χανίων είναι κομμάτι της Ελληνικής Ιστορίας.  Αυτοί που κάψαν την συναγωγή κάψαν κομμάτι της Ελληνικής Ιστορίας.  Με τις ντόπιες αρχές να διατηρούν μια ουδετερότητα που σχεδόν αγγίζει τα όρια της προτροπής τέτοιων πράξεων.

Μπαρούχ — έβγαλε το σπίρτο και έριξε τη βενζίνη
Άτα — το άναψε
Αντονάι — το έριξε στο εύφλεκτο υλικό
Ελοχίμ — γαμώ την Παναγία σας (Εβραία ήταν άλλωστε)

Τι μέλλον περιμένει έναν λαό που βλέπει με απάθεια και αδιαφορία την καταστροφή της ιστορίας του;

Σκίτσο του Ανδρέα Πετρουλάκη από την Καθημερινή 02.01.2010.

Είχε πει κάποιος Έλληνας πρωθυπουργός του περασμένου αιώνα.  Σήμερα ένας άλλος Έλληνας πρωθυπουργός φαίνεται να (περι)παίζει με τους θεσμούς, ανοίγοντας τις πόρτες του Υπουργικού Συμβουλίου σε εξωθεσμικά στοιχεία.  Κι ο Ανδρέας Πετρουλάκης σημειώνει με το καυστικό πενάκι του το reality show που λέγεται Υπουργικό Συμβούλιο.

O αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος σε συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου (Ελευθεροτυπία 22.12.10)

Προς τους φίλους του ιστολογίου που είναι και φίλοι του ΠΑΣΟΚ: ποιά είναι η θέση σας όσον αφορά την παρουσία του αρχιεπισκόπου Ελλάδας στο υπουργικό συμβούλιο;

Αν ήταν πραξικόπημα η απόρριψη της υποψηφιότητας της Φ. Γεννηματά το 2007, όπως ισχυρίστηκε το ΠΑΣΟΚ.  Αν ήταν πραξικόπημα οι λαθροχειρίες της ΝΔ κατά την ψηφοφορία για την αναθεώρηση του Συντάγματος, όπως ισχυρίστηκε το ΠΑΣΟΚ.  Τότε η παρουσία ενός ιερωμένου στο ανώτατο θεσμικό όργανο της εκτελεστικής εξουσίας, τί ακριβώς συνιστά;  (Πέρα δηλαδή από εμπαιγμό της νοημοσύνης μας).

Αυτός είναι ο νέος σοσιαλισμός;  Αυτή είναι η συμμετοχική δημοκρατία;  Αυτό είναι το οpengov;

Είναι η δεύτερη φορά που ο πρωθυπουργός καλεί εξωθεσμικό στοιχείο στο υπουργικό συμβούλιο.  Όταν η εκτελεστική εξουσία λειτουργεί με εξωθεσμικά στοιχεία, τότε δεν έχουμε πραξικόπημα;

Αν ο πρωθυπουργός ήθελε photo opp με τον Αρχιεπίσκοπο δεν μπορούσε να τον καλέσει στο Μαξίμου;  Δεν μπορούσε να πάει στην Αρχιεπισκοπή;  Ούτε ο Καραμανλής της “Δεξιάς του Κυρίου”, δεν τόλμησε να μαγαρίσει τόσο τον θεσμό της εκτελεστικής εξουσίας στην Ελλάδα.

Το βήμα προς τα πίσω, το βήμα προς τη θεοκρατία που δεν τόλμησε να κάνει η Δεξιά, το έκανε το ΠΑΣΟΚ.  Ντροπή.

Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να αναφέρεται μόνο στη μία εκδοχή βίας, σχολίασε ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης σύμφωνα με το Βήμα 10.12.09.

Αν όντως είπε κάτι τέτοιο ο κ. Χρυσοχοΐδης, τότε ο άνθρωπος ή έχει χάσει τα λογικά του ή έχει χάσει το νόημα του δημοκρατικού πολιτεύματος.  Συνεπώς δεν είναι κατάλληλος για κυβερνητική θέση.

Ο καθένας έχει δικαίωμα να αναφέρεται σε όποια εκδοχή βίας γουστάρει, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη.  Αν εσύ δεν συμφωνείς με την συγκεκριμένη αναφορά του καθενός, τότε μπορείς να αντι-επιχειρηματολογήσεις σεβόμενος το δικαίωμα του άλλου να λέει ό,τι θέλει.  Δίχως να αμφισβητείς το δικαίωμα αυτό.

Σε κανένα δημοκρατικό πολίτευμα, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, δε νομιμοποιείται υπουργός της κυβέρνησης (και μάλιστα επικεφαλής ενός τόσο ευαίσθητου χαρτοφυλακίου) να αμφισβητεί το δικαίωμα έκφρασης.  Ειδικά όσων βρίσκονται απέναντί του.

Αν πραγματικά πιστεύεις αυτό που είπες Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, τότε βρίσκεσαι σε λάθος κόμμα, σε λάθος θέση, και σε λάθος πολίτευμα.

Λουλούδια και συλληπητήριες κάρτες από τους κατοίκους του Lakewood έξω από το αστυνομικό τμήμα που έχασε 4 αστυνομικούς. Η φωτογραφία είναι από τους NYT.

Αναρρωτιέμαι, τι οδηγεί εκατοντάδες ανώνυμους πολίτες να συμπαρασταθούν στο αστυνομικό τμήμα που έχασε 4 ανθρώπους του από τις σφαίρες ενός μισότρελλου.  Γιατί αυτοί οι πολίτες αισθάνονται τους 4 νεκρούς αστυνομικούς ως δικούς τους ανθρώπους;  Γιατί δεν τους βλέπουν ως μπάτσους, γουρούνια, δολοφόνους;  Γιατί σε μια μικρή κοινότητα, χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά από το λίκνο της δημοκρατίας, οι αστυνομικοί θεωρούνται δικοί μας άνθρωποι ενώ εκεί στο λίκνο, τους απαξιώνουμε ως επαγγελματίες και ως ανθρώπους;

Φταίει το σύστημα, θα πει κανείς.  Η αστυνομία έχει κακή προϊστορία στην Ελλάδα.  Οι αστυνομικοί είναι αγενείς και αμόρφωτοι.

Σύμφωνοι — οι δικαιολογίες τελειωμό δεν έχουν.

Υπάρχει όμως κάποιος θεσμός, κάτι τέλος πάντων στην Ελλάδα που να μην έχει κακή προϊστορία;

Είναι οι ταξιτζήδες, οι σερβιτόροι, οι δημόσιοι υπάλληλοι, ή οι πολιτικοί ευγενικότεροι και πιο καλλιεργημένοι από τους αστυνομικούς;   Ο ασυνείδητος ή αδιάφορος οδηγός που παρκάρει πάνω στην ράμπα των πεζοδρομίων και πάνω στα ίδια τα πεζοδρόμια είναι πιο ευγενικός;  Ο πίθηκος που καπνίζει μέσα στο αεροδρόμιο είναι πιο καλλιεργημένος;  Εικόνα μας είναι και μας μοιάζουν οι αστυνομικοί.

Ζω σε μια μικρή κοινότητα δίπλα στο Σικάγο με τη δική της αστυνομία.  Έπειτα από 6 χρόνια στην κοινότητα αυτή έχω γνωρίσει τους περισσότερους αστυνομικούς.  Όταν με βλέπουν έξω από το σπίτι, σταματούν να πουν μια καλή κουβέντα.  Χαιρετούν στο δρόμο.  Όταν λείπουμε σε ταξίδια παιρνούν και ρίχνουν μια ματιά στο σπίτι και μετά στέλνουν email: πέρασα από το σπίτι και όλα φαίνονται εντάξει.  Αν ξεχάσω την πόρτα του γκαράζ ανοιχτή το βράδι σταματούν, αφήνουν σημείωμα στο αυτοκίνητό μου, και την κλείνουν.  Κι όταν καμιά φορά τους χρειαστώ και πάρω το 911  (τον δικό μας αριθμό έκτακτης ανάγκης δηλαδή) έρχονται το πολύ σε 2 λεπτά.

Οι αστυνομικοί αυτοί είναι γείτονες, συμπολίτες, και αξιόπιστοι επαγγελματίες.  Οι ίδιοι δεν ανέχονται μισοτελειωμένες δουλειές ούτε διεφθαρμένους συναδέλφους.  Στις στολές τους έχουν διακριτικά με το επώνυμό τους και τον αριθμό τους.  Περιπολούν στις γειτονιές.  Θυμάμαι μια καλοκαιρινή νύχτα πριν αρκετούς μήνες που δεν μου κολλούσε ύπνος και στις 2 η ώρα βγήκα βόλτα με τη σκυλίτσα μας.  Ο αστυνομικός ήταν σταματημένος στην αλέα πίσω από το σπίτι μας για το νυχτερινό του πόστο και με χαιρέτησε.  Τα καλοκαίρια, όταν έχουμε πάρτι στη γειτονιά (παράδοση αποτελεί εδώ το block party) και κλείνουμε το δρόμο μπροστά από τα σπίτια μας για ν’ απλωθούμε με την άνεσή μας, έρχεται αστυνομικό όχημα και πυροσβεστική αντλία για να παίξουν τα πιτσιρίκια.  Ανάβουν τα φώτα οι οδηγοί, αφήνουν τα παιδιά να περιεργαστούν τον εξοπλισμό, και τα οχήματα έκτακτης ανάγκης γίνονται για λίγο παιδική χαρά.

Αυτοί οι αστυνομικοί δεν είναι μπάτσοι ούτε γουρούνια ούτε δολοφόνοι.  Είναι μέλη της κοινότητάς μας, είναι άτομα στα οποία έχουμε εμπιστευθεί μεγάλη ευθύνη.  Και γι αυτό δεν τους απαξιώνουμε ούτε ως ανθρώπους ούτε ως επαγγελματίες ακόμη κι όταν κάποιος συνάδελφός τους αποδειχτεί ανάξιος της εμπιστοσύνης μας.  Ακόμη κι εδώ, εικόνα μας είναι οι αστυνομικοί και μας μοιάζουν.

Όλα πωλούνται και όλα εξαγοράζονται.   Μερικές χιλιάδες ευρά η ακαδημαϊκη δεοντολογία, τούβλα και μυστρί ο πρύτανης, μια σφαίρα ο έφηβος, και δυο αυγά Τουρκίας για την ελευθερία λόγου.

Τα αυγά που εκτοξεύτηκαν από φασίστες προχτές στη Νομική, μπορεί να έσπασαν πάνω στον Πάσχο αλλά είχαν ως στόχο την ελευθερία λόγου.   Όταν ένας δημοσιογράφος δεν μπορεί να μιλήσει ελεύθερα στον χώρο όπου (υποθετικά) έχει καθιερωθεί το άσυλο και μάλιστα στον συγκεκριμένο χώρο όπου προάγεται η Νομική σκέψη, τότε είναι φανερό ακόμη και στους πιο δύσπιστους (ή αφελείς) πως άσυλο δεν υπάρχει, και πως η ελευθερία λόγου στα πανεπιστήμια είναι Οργουελιανής φύσης.

Ως κοινωνία συγκροτημένη σε δημοκρατικό πολίτευμα έχουμε δύο επιλογές: ή να παραδεχτούμε την ουσιαστική πλέον κατάπτωση του πολιτεύματος σε οχλοκρατία ή να αποφασίσουμε την εξάλειψη των φαινομένων φασισμού απ’ όπου κι αν προέρχονται.

Γραφείο Αντιμετώπισης Περιστατικών Αυθαιρεσίας έχουμε και στο Σικάγο.  Λέγεται Independent Police Review Authority.  Στελεχώνεται με πολιτικό προσωπικό (δηλαδή με άτομα εκτός αστυνομικού σώματος) και ερευνά περιστατικά παρόμοια με αυτά για τα οποία συστήνεται το ΓΑΠΑ.

Εκτός από καταγγελίες η υπηρεσία αυτή δέχεται και αναφορές για καλή και εξαιρετική συμπεριφορά αστυνομικών — κάτι που θα έπρεπε ίσως να κοιτάξει κι ο κ. Χρυσοχοΐδης.

Επιπλέον η υπηρεσία αυτή δημοσιεύει σε μηνιαία βάση τις καταγγελίες που κρίνει ως βάσιμες και για τις οποίες διενεργεί παραπέρα πειθαρχικό έλεγχο.

Ο Πάσχος Μανδραβέλης γράφει για τον έρποντα φασισμό στο κέντρο της Αθήνας.  Είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίσει όλους.   Διαβάζοντας στην ειδησεογραφία σχετικά με το περιστατικό, μαθαίνουμε:

Μία ώρα αργότερα οι άγνωστοι, τους οποίους περίμεναν σύντροφοί τους έξω από τη Στοά, αποχώρησαν. (Το Βήμα 20.11.09)

Αυτό δεν το καταλαβαίνω.  Για μια ώρα οι κουραδόμαγκες προπηλάκιζαν και πουλούσαν εθνικό τσαμπουκά σε μια αίθουσα 60 ατόμων και δεν βρέθηκε ούτε ένας να καλέσει την αστυνομία;  Κι αν κλήθηκε η αστυνομία, πότε κλήθηκε, πότε έφτασε, και τι έκανε;

Στοιχειώδης λογική επιβάλλει πως κάθε φορά που παρουσιάζεται ένα αμφιλεγόμενο βιβλίο να λαμβάνονται κάποια μέτρα.  Να επικοινωνεί ο διοργανωτης της παρουσίασης με την αστυνομία και να συζητά το ενδεχόμενο να ληφθούν κάποια μέτρα.  Μια διακριτική ετοιμότητα σε περίπτωση που άτομα εγνωσμένου δημοκρατικού φρονήματος αποφασίσουν να φορέσουν τις καλές τους κουκούλες και να απαστράπτοντα κράνη τους για να λάβουν μέρος στην εκδήλωση.

Εκτός κι αν τα θύματα, οι προπηλακισμένοι συγγραφείς, οι ομιλητές των panels, και οι καλεσμένοι της εκδήλωσης δεν έχουν καν τη βούληση να κάνουν το πρώτο βήμα κατά του έρποντος φασισμού που κυλιέται από βιβλιοπαρουσίαση σε βιβλιοπαρουσίαση.