Δραμινός επισκέπτης του ιστολογίου ρώτησε, πριν λίγες ώρες, το εξής:
[…] ο γιος μου 16 ετών βρέθηκε για ένα μήνα στην Αμερική, Georgia και λίγο Florida. Εχει και μερικές εικόνες από Γερμανία και Γαλλία. Τον ρωτάω με αυτά που είδε στην Αμερική είναι φιλο ή αντιαμερικανός. Μου απαντάει σίγουρα θα γίνω ανθέλληνας. Όλοι ξέρουμε τι φταίει, πώς θα το διορθώσουμε όμως; [Η έμφαση δική μου]
Αυτή η ερώτηση βασανίζει κι εμένα. Συχνά — πολύ συχνά — γράφω στο blog ασκώντας κριτική και περιγράφοντας προβλήματα δίχως όμως να αναζητώ λύσεις. Ίσως επειδή πιστεύω πως όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα έχουν λυθεί στο εξωτερικό. Και δεν έχουμε παρά να καταγράψουμε τις διάφορες λύσεις, να διαλέξουμε αυτή που προτιμούμε και να την εφαρμόσουμε.
Όταν όμως βρίσκομαι στην Ελλάδα — όπως αυτές τις μέρες — και βλέπω τα πράγματα από κοντά με πιάνει απελπισία: διαπιστώνω πως σε πολλά πράγματα η κατάσταση είναι μη-αναστρέψιμη. Ορίστε ένα απλό παράδειγμα: τα στενά πεζοδρόμια σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Βασικά υπάρχουν δύο μόνο τρόποι για να τα φαρδύνουμε:
- να στενέψουμε τους δρόμους, ή
- να γκρεμίσουμε και να ξαναχτίσουμε τα κτίρια σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο με στενά πεζοδρόμια.
Αν βλέπετε κι άλλη λύση σας παρακαλώ να την προτείνετε στα σχόλια. Με δεδομένες όμως τις δυο παραπάνω πιθανές λύσεις, είναι δυνατόν να αποκτήσουμε ποτέ ωραία και άνετα πεζοδρόμια;
Ενώ λοιπόν γνωρίζουμε τι φταίει και πώς να το διορθώσουμε. Δυστυχώς όμως καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορούμε να το διορθώσουμε.
Ίσως βρεθεί ένας οραματιστής που θα προτείνει τη λύση των κατεδαφίσεων, σε ορίζοντα 30ετίας και με πιλοτικά προγράμματα σε συγκεκριμένες περιοχές. Ποιός θα τον ακούσει όμως και, κυρίως, ποιός θα τον ψηφίσει; Εδώ αγνοήσαμε και περιφρονήσαμε την εξαιρετική πρόταση Μάνου για την σωστή αξιοποίηση του Ελληνικού.
Τελικά η ρίζα του κακού είναι η ανύπαρκτη παιδεία μας και η λειψή αισθητική μας; Ή μήπως η συμμορίτικη οργάνωση της κοινωνίας μας; Μπορούν να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα πριν μας οδηγήσουν σε εθνική τραγωδία; — τα πρώτα σημάδια της οποίας ήδη φαίνονται στον ορίζοντα.
Την απάντηση την δίνουν τα έργα μας, ως κοινωνία. Είναι μια απάντηση που την ακούω καθαρά και δυνάτα κάθε φορά που βρίσκομαι στην Ελλάδα. Είναι μια απάντηση που με τρομάζει.
Η ρίζα του κακού είναι η παιδεία αλλά εξωτερικεύεται ως το προσωπικό όφελος, χρηματικό ή υλικό!
Ποιος θέλει να γκρεμιστει ο τοίχος του για να φαρδύνει ο δρομος/πεζοδρομιο?
Ποιος θα μεριμνήσει ώστε στη νεοαναγειρόμεη οικοδομή του να έχει θέσεις πάρκινγκ για όλους τους ενοίκους ώστε να μην καταλαμβάνει πολύτιμο χώρο στο δρόμ/πεζοδρόμιο?
Η Ελλάδα ακολουθεί το δικό της δρόμο ο οποίος φαίνεται να είναι κατηφορικός…
Η ρίζα του κακού είναι η παιδεία αλλά εξωτερικεύεται ως το προσωπικό όφελος, χρηματικό ή υλικό!
Ποιος θέλει να γκρεμιστει ο τοίχος του για να φαρδύνει ο δρομος/πεζοδρομιο?
Ποιος θα μεριμνήσει ώστε στη νεοαναγειρόμεη οικοδομή του να έχει θέσεις πάρκινγκ για όλους τους ενοίκους ώστε να μην καταλαμβάνει πολύτιμο χώρο στο δρόμ/πεζοδρόμιο?
Η Ελλάδα ακολουθεί το δικό της δρόμο ο οποίος φαίνεται να είναι κατηφορικός…
Παρά τη διαρκή επανάληψη της φράσης “είμαστε στο εμείς” από δασκάλους και πολιτικούς ποτέ δεν καλλιεργήθηκε το αίσθημα της συλλογικότητας στην ελληνική κοινωνία. Ίσως είναι απότοκο του μετεμφυλιακού φόβου για τις συλλογικές κινήσεις. Το σίγουρο είναι πως αν οι έλληνες πολίτες δεν μάθουν να θεωρούν ότι τους αφορά και ο χώρος πέρα από την εξώπορτά τους δεν πρόκειται να βελτιωθεί η κατάσταση.
Παρά τη διαρκή επανάληψη της φράσης “είμαστε στο εμείς” από δασκάλους και πολιτικούς ποτέ δεν καλλιεργήθηκε το αίσθημα της συλλογικότητας στην ελληνική κοινωνία. Ίσως είναι απότοκο του μετεμφυλιακού φόβου για τις συλλογικές κινήσεις. Το σίγουρο είναι πως αν οι έλληνες πολίτες δεν μάθουν να θεωρούν ότι τους αφορά και ο χώρος πέρα από την εξώπορτά τους δεν πρόκειται να βελτιωθεί η κατάσταση.
Ένας από τους αφορισμούς που χρησιμοποιώ (#325): “Η χώρα με τα καθαρότερα σπίτια και τους πιο βρώμικους δημόσιους χώρους”. Για να προλάβω τις ενστάσεις, η λέξη αφορισμός εμπεριέχει την υπερβολή.
Το αίσθημα της συλλογικότητας στην ελληνική κοινωνία είναι πολύ έντονο όταν έχει να κάνει με κοινά οικονομικά συμφέροντα και μόνο. Αλλά η κατάσταση των πόλεών μας δεν έχει να κάνει με αυτό. Έχει να κάνει με την έλλειψη αισθητικής, παιδείας και κοινής λογικής που να λέει ότι κάποια πράγματα δεν μπορούμε να τα βελτιώσουμε από μόνοι μας για τον εαυτό μας, αλλά βελτιώνονται μόνο μέσα από το κοινό καλό.
Δόκτορα, ξαναπέστο! Συλλογικότητα υπάρχει στην Ελληνική κοινωνία αλλά δυστυχώς δεν είναι αυτή που θα επιθυμούσαμε και στην οποία αναφέρεται ο Γιάννης. Οι αστυνομικοί που σιωπούν όταν οι συνάδελφοί τους χτυπούν μέσα στο τμήμα τους μετανάστες, επιδεικνύουν μια ιδιότυπη συλλογικότητα που καλύπτει την μικρή κοινωνία τους. Παρόμοιες συλλογικότητες παρατηρούμε παντού. Από το υπουργικό συμβούλιο, τη Βουλή, και το δικαστικό σώμα ως την τελευταία κοινωνική ομάδα στην Ελλάδα.
Θα ξεπεράσουμε αυτή τη νομαδική συλλογικότητα; Θα καταλάβουμε πως το σύνολο είναι σπουδαιότερο από το άθροισμα των μελών του; Ίσως. Το επίτευγμα αυτό θα είναι ακόμη σημαντικότερο αν το επιτύχουμε από μόνοι μας και όχι οδηγούμενοι προς αυτό από μια εθνική τραγωδία.
Δόκτορα, ξαναπέστο! Συλλογικότητα υπάρχει στην Ελληνική κοινωνία αλλά δυστυχώς δεν είναι αυτή που θα επιθυμούσαμε και στην οποία αναφέρεται ο Γιάννης. Οι αστυνομικοί που σιωπούν όταν οι συνάδελφοί τους χτυπούν μέσα στο τμήμα τους μετανάστες, επιδεικνύουν μια ιδιότυπη συλλογικότητα που καλύπτει την μικρή κοινωνία τους. Παρόμοιες συλλογικότητες παρατηρούμε παντού. Από το υπουργικό συμβούλιο, τη Βουλή, και το δικαστικό σώμα ως την τελευταία κοινωνική ομάδα στην Ελλάδα.
Θα ξεπεράσουμε αυτή τη νομαδική συλλογικότητα; Θα καταλάβουμε πως το σύνολο είναι σπουδαιότερο από το άθροισμα των μελών του; Ίσως. Το επίτευγμα αυτό θα είναι ακόμη σημαντικότερο αν το επιτύχουμε από μόνοι μας και όχι οδηγούμενοι προς αυτό από μια εθνική τραγωδία.
μία πεζή παρατήρηση κάτω από εύστοχα σχόλια:
πολλές ευρωπαικές πόλεις, ιδιαίτερα στο ιστορικό τους κέντρο, έχουν στενούς δρόμους. μία λύση είναι να διαλέξεις τη μια μεριά του δρόμου, να φτιάξεις σε αυτήν ένα φαρδύ πεζοδρόμιο που να χωράει άνετα αναπηρικό καροτσάκι, καροτσάκι μωρού κτλ, και να αφήσεις την άλλη πλευρά χωρίς πεζοδρόμιο, φροντίζοντας φυσικά να υπάρχει μια συνέχεια με τα γύρω τετράγωνα και να μη χρειάζεται κάποιος να διασχίσει το δρόμο 100 φορές για να περπατάει πάντα σε πεζοδρόμιο.
μόνο στην ελλάδα έχω δει πάνστενους δρόμους με “πεζοδρόμια” και από τις δύο μεριές στα οποία μόνο νέος αρτιμελής και λεπτός άνθρωπος μπορεί να περπατήσει- όταν δεν έχουν καταληφθεί απο αυτοκίνητα.
αυτό που θέλω να πω γενικότερα είναι οτι για τα περισσότερα πράγματα υπάρχουν λύσεις που εφαρμόζονται αλλού και δε χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό για τα πάντα.
μία πεζή παρατήρηση κάτω από εύστοχα σχόλια:
πολλές ευρωπαικές πόλεις, ιδιαίτερα στο ιστορικό τους κέντρο, έχουν στενούς δρόμους. μία λύση είναι να διαλέξεις τη μια μεριά του δρόμου, να φτιάξεις σε αυτήν ένα φαρδύ πεζοδρόμιο που να χωράει άνετα αναπηρικό καροτσάκι, καροτσάκι μωρού κτλ, και να αφήσεις την άλλη πλευρά χωρίς πεζοδρόμιο, φροντίζοντας φυσικά να υπάρχει μια συνέχεια με τα γύρω τετράγωνα και να μη χρειάζεται κάποιος να διασχίσει το δρόμο 100 φορές για να περπατάει πάντα σε πεζοδρόμιο.
μόνο στην ελλάδα έχω δει πάνστενους δρόμους με “πεζοδρόμια” και από τις δύο μεριές στα οποία μόνο νέος αρτιμελής και λεπτός άνθρωπος μπορεί να περπατήσει- όταν δεν έχουν καταληφθεί απο αυτοκίνητα.
αυτό που θέλω να πω γενικότερα είναι οτι για τα περισσότερα πράγματα υπάρχουν λύσεις που εφαρμόζονται αλλού και δε χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό για τα πάντα.
Πέραν από τη λύση του/της Dani υπάρχει και η λύση της κατάργησης των πεζοδρομίων που ούτως η άλλως είναι άχρηστα και η αντικατάστασή τους από δρόμους ήπιας κυκλοφορίας πεζών και αυτοκινήτων (υπάρχουν σε πολλές πόλεις στον κόσμο, ίσως και στην Ελλάδα). Τα αυτοκίνητα παρκάρουν στην άκρη του δρόμου και αφήνουν χώρο για τους πεζούς και τα κινούμενα αυτοκίνητα. Οι πεζοί κυκλοφορούν και σήμερα μέσα στους δρόμους οπότε οι Έλληνες οδηγοί είναι συνηθισμένοι σε αυτό. Ο φωτισμός επίσης συνήθως βρίσκεται στη μέση του δρόμου, οπότε τα πεζοδρόμια το βράδυ είναι σκοτεινά και επικίνδυνα.
Πέραν από τη λύση του/της Dani υπάρχει και η λύση της κατάργησης των πεζοδρομίων που ούτως η άλλως είναι άχρηστα και η αντικατάστασή τους από δρόμους ήπιας κυκλοφορίας πεζών και αυτοκινήτων (υπάρχουν σε πολλές πόλεις στον κόσμο, ίσως και στην Ελλάδα). Τα αυτοκίνητα παρκάρουν στην άκρη του δρόμου και αφήνουν χώρο για τους πεζούς και τα κινούμενα αυτοκίνητα. Οι πεζοί κυκλοφορούν και σήμερα μέσα στους δρόμους οπότε οι Έλληνες οδηγοί είναι συνηθισμένοι σε αυτό. Ο φωτισμός επίσης συνήθως βρίσκεται στη μέση του δρόμου, οπότε τα πεζοδρόμια το βράδυ είναι σκοτεινά και επικίνδυνα.
Ένας από τους αφορισμούς που χρησιμοποιώ (#325): “Η χώρα με τα καθαρότερα σπίτια και τους πιο βρώμικους δημόσιους χώρους”. Για να προλάβω τις ενστάσεις, η λέξη αφορισμός εμπεριέχει την υπερβολή.
Το αίσθημα της συλλογικότητας στην ελληνική κοινωνία είναι πολύ έντονο όταν έχει να κάνει με κοινά οικονομικά συμφέροντα και μόνο. Αλλά η κατάσταση των πόλεών μας δεν έχει να κάνει με αυτό. Έχει να κάνει με την έλλειψη αισθητικής, παιδείας και κοινής λογικής που να λέει ότι κάποια πράγματα δεν μπορούμε να τα βελτιώσουμε από μόνοι μας για τον εαυτό μας, αλλά βελτιώνονται μόνο μέσα από το κοινό καλό.